ATATÜRK’ÜN ÖLÜMÜ VE İSMET İNÖNÜ’NÜN CUMHURBAŞKANI SEÇİLMESİ Atatürk’ün Ölümü · Mustafa Kemal, 1937’de tespit edilen siroz hastalığını atlatamamış ve 10 Kasım 1938’de öldü. · 21 Kasım’da geçici olarak Ankara Etnografya Müzesi’ne konuldu. · 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e taşındı. · 1937 yılında çiftliklerini hazineye, bazı taşınmazlarını Ankara ve Bursa Belediyeleri’ne bağışladı. · Mirasından Türk Tarih Kurumu’na ve Türk Dil Kurumu’na pay ayırdı. Atatürk'ün Ardından Söylenenler “Atatürk bu yüzyılın büyük insanlarından birinin tarihi başarılarını, Türk halkına ilham veren liderliğini, çağdaş dünyanın ileri görüşlü anlayışını ve bir askeri şef olarak kudret ve yüksek cesaretini hatırlatmaktadır. Çöküntü halinde bulunan bir imparatorluktan özgür Türkiye' nin doğması, yeni Türkiye' nin özgürlük ve bağımsızlığını şerefli bir şekilde duyuru etmesi ve o zamandan beri koruması, Atatürk' ün Türk halkının işidir. Şüphesiz ki, Türkiye' de giriştiği derin ve geniş inkılaplar kadar bir kitlenin kendisine olan güvenini daha başarı ile gösteren bir örnek yoktur.”John F. KENNEDY (A.B.D. Başkanı, 10 Kasım 1963) “Asker-devlet adamı, çağımızın en büyük liderlerinden biri idi. Kendisi, Türkiye' nin, dünyanın en ileri memleketleri arasında hak ettiği yeri almasını sağlamıştır. Keza O, Türklere, bir milletin büyüklüğünün esas taşını teşkil eden, kendine güvenme ve dayanma duygusunu vermiştir.”General Mc ARTHUR “Atatürk Türkiye'yi tek düşman kalmaksızın bırakmıştır. Bu zamanımızın hiçbir devlet şefinin başaramadığıdır.”Alman Volkischer Beobachter Gazetesi “Almanya, ATATÜRK' ün eserine ve mücadelesine hayrandır. Onda, tarihi eseri, özgürlüğü seven bütün milletler için bir sembol olarak kalacak kudretli bir kişilik görmektedir.”Berlin, Alman Ajansı “Atatürk öldü. Barış kubbesinin Doğu sütunu yıkıldı. Artık evrende barışı kimse garanti edemez. Nitekim Avrupalı devlet adamları; O' nun 1930'da yaptığı uyarı ve tavsiyeleri dinlememiş ve dünyayı 1939 yılında ikinci büyük savaş felaketinin içine sürüklemişlerdir.”Sanerwın Gazetesi “Avrupa, savaştan sonra belirmiş az sayıdaki yapıcı devlet adamlarından birini kaybetti.” Spectator Savaş Türkiye' yi kurtaran, Savaştan sonra da Türk Milletini yeniden dirilten Atatürk' ün ölümü, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de büyük kayıptır. Her sınıf halkın O' nun ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahraman ve çağdaş Türkiye'nin Ata' sına değer bir görünümden başka bir şey değildir.Winston Churchill İngiltere Başbakanı “O büyük insan yalnız Türkiye için değil, bütün doğu milletleri için de en büyük önderdi.”Emanullah HAN Afgan Kralı “Atatürk yalnız kahraman milletinin büyük bir Şef'i olmakla kalmamıştır. O, aynı zamanda insanlığın da en büyük evladı olmuştur.”Iran Gazetesi İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanı Seçilmesi · TBMM, Atatürk’ün ölümünden sonra onunla aynı görüşleri paylaşan İsmet İnönü’yü 2. Cumhurbaşkanı olarak seçti. · İnönü, 1950 yılına kadar Cumhurbaşkanlığını sürdürmüştür. İsmet İnönü’nün Kişiliği ve Devlet Adamlığı · İsmet İnönü, 1906'da Erkân-ı Harbiye Mektebi'ni birincilikle bitirerek kurmay yüzbaşı rütbesiyle Edirne'deki 2. Ordu'nun 8. Alay'ında bölük komutanlığına atandı. · 1908'de kolağası oldu ve 31 Mart Olayı (13 Nisan 1909) olarak bilinen ayaklanmayı Selanik'ten gelerek bastıran Hareket Ordusu'nda görev aldı. · 1910-1913 yılları arasında Yemen İsyanı'nın bastırılması harekâtına katıldı. · Milli Mücadele sırasında Atatürk'ün en yakın silâh arkadaşı olarak çalıştı. · 23 Nisan 1920'de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Edirne mebus olarak katılan İsmet Bey, 3 Mayıs'ta İcra Vekilleri Heyeti'nde Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekili oldu. · Albay İsmet Bey, mebusluk ve bakanlık da uhdesinde kalarak Batı Cephesi Komutanlığı görevine getirildi. · Kuruluş aşamasındaki düzenli ordu ile Ethem Bey ayaklanmasının ve iç isyanların bastırılmasında etkin rol oynadı. Ocak ve Nisan 1921'de I. ve II. İnönü savaşlarında Yunan ilerlemesini durdurdu. · Birinci İnönü Savaşı sonunda tuğgeneral rütbesine yükseldi. · Sakarya Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz'dan sonra kazanılan zafer üzerine Mudanya Ateşkes toplantısında Büyük Millet Meclisi'ni temsil etti. · Lozan Barış Konferansı'na Dışişleri Bakanı ve Türk heyeti başkanı olarak katıldı. · Cumhuriyetin ilânından sonra 1923-1924 yıllarında ilk hükümette Başbakan olarak görev aldı, aynı zamanda Halk Fırkası Umumi Başkan Vekilliği'ni üstlendi. 1934'te Soyadı Yasası çıktığında Atatürk'ün verdiği İnönü soyadını saha İsmet Paşa, Başbakanlık görevini 1924-1937 yılları arasında da sürdürdü. · İnönü, Atatürk devrimlerinin gerçekleştirilmesinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin sağlam temeller üzerine oturtulmasında Atatürk'ün en yakın çalışma arkadaşıydı. · Atatürk'ün ölümünden sonra 1938 yılında, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin ikinci Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Cumhurbaşkanlığı'nın yanı sıra CHP Umumi Başkanlığı'na da getirildi. CHP'nin 26 Aralık 1938'de toplanan I. Olağanüstü Kurultay'ında partinin "değişmez umumi başkan"ı seçildi. Ayrıca kendisine "Milli Şef" sıfatı verildi. · İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye'yi savaş felâketinin dışında tutmayı başardı. · Savaştan sonra çok partili siyasi rejime geçilmesinde en büyük destek oldu. · 1950 umumi seçimlerinden sonra CHP iktidarı Demokrat Parti'ye bırakırken, İsmet İnönü de Cumhurbaşkanlığı'ndan ayrıldı ve 1960 yılına kadar partisinin Umumi Başkanı olarak siyasi yaşamını sürdürdü. · 27 Mayıs harekâtından sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi ve 10 Kasım 1961 tarihinde Başbakanlığa atandı. 1965 yılında bu görevden ayrıldıktan sonra mebus olarak siyasi yaşamını sürdürdü. 1972'de Parti Umumi Başkanlığı ve milletvekilliğinden istifa ederek, 25 Aralık 1973'de ölünceye kadar Anayasa gereğince Cumhuriyet Senatosu doğal üyeliği görevinde bulundu. · 1916 yılında Mevhibe Hanım'la evlenen İsmet İnönü üç çocuk babasıydı. · 25 Aralık 1973'te ölen İnönü 27 Aralık'ta devlet töreni ile Anıtkabir'de toprağa verildi. İkinci Dünya Savaşı (1939 -1945)I. Dünya Savaşı’ndan Sonra Barışı Koruma Ça­baları1.Milletler Cemiyeti kuruldu.2.Çekoslovakya, Romanya ve Yugoslavya arasında Küçük Antant kuruldu.3.Fransa ile Almanya 1925’de Locarno Antlaşma­sını imzaladı. 4.Anlaşmazlıklara çözüm bulmak için Fransa ile ABD 1928’de Kellog Paktı’nı kurdu. ( Bu pakta Türkiye 1929’da katıldı.)5.Balkan Antantı, Sâdâbat Paktı ve Montrö Sözleş­mesi yapıldı. · Savaşın başlamasında Almanya ve İtalya’nın sal­dırgan tutumu etkili oldu. · Almanya ile İtalya’nın 1936’da kurduğu Mihver Devletler Grubu’na 1937’de Japonya da katıldı. · Mihver Devletler karşısında İngiltere ile Fransa Müttefik Devletler Grubu’nu oluşturdu. · 1936’da Habeşistan’a saldıran İtalya daha sonra ise Arnavutluk’u ele geçirdi. · Hitler, 1938’de Avusturya’yı Almanya’ya bağladı. · Almanlar 1939’da Çekoslovakya’yı işgal etti. Al­manya ve Rusya aynı dönemde Polonya’yı işgal edince Fransa ve İngiltere olaya müdahale etti ve İkinci Dünya Savaşı başladı. · Almanya, Rusya’ya da savaş duyuru edince Ruslar, İngiltere tara­fına geçti (1941). · Japonya, ABD’nin deniz üslerine ve Çin’e saldı­rınca; ABD ve Çin Japonya’ya karşı savaşa girdi. · 1942’de rejim değişikliği yaşayan İtalya İngiltere tarafında geçti. · ABD, İngiltere ve Fransa’nın yaptığı Normandiya Çıkarması sonucunda Almanya teslim oldu. · ABD’nin Japonya’nın Hiroşima ve Nagazaki kentlerine atom bombası atması sonucunda Japonya da savaştan çekildi. · Türkiye; savaş esnasında İngiltere ve Rusya tara­fından savaşa girmesi yolunda zorlandıysa da, ta­rafsız kalmayı başardı. Almanya, Bulgaristan’a girince; Almanya ile Türkiye arasında 1941’de sal­dırmazlık antlaşması imzalandı. Türkiye savaşın bitmesine az bir vakit kala 1945’de Almanya ile Japonya’ya savaş duyuru etmiş ama savaşa fiilen girmemiştir. Not: Türkiye’nin bu tutumunda BM’ye girme arzusu vardır. Not: Kuzey Afrika Savaşları, Almanya ve İtalya’nın karşısında İngiltere’nin üstünlüğü ile sonuçlandı. II. Dünya Savaşı’nın Sonuçları:1.Almanya doğu-batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Doğu Almanya sosyalizme kaydı.2.ABD ve SSCB süper güç haline geldi.3.Orta ve Doğu Avrupa SSCB’nin kontrolüne girdi.4.ABD ile SSCB arasında soğuk savaş dönemi başladı.5.Hindistan, Pakistan, Mısır, Cezayir, Tunus ve Libya bağımsız oldu.6.1948’de İsrail Devleti kuruldu.7.Sömürgecilik hız kaybetti.8.Çin’de komünizm yayıldı.9.Milletler Cemiyeti, Birleşmiş Milletler’e dönüştü.10.TC-ABD ilişkileri gelişmeye başladı.11.Filistin bağımsızlaştı12.NATO ve Varşova paktları kuruldu.13.Türkiye’de çok partili yaşam başladı.14.Yalta Konferansında dengeler kuruldu.15.Paris Konferansında antlaşmalar görüşüldü. II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Barışı Koruma Ça­baları1.Birleşmiş Milletler Teşkilatı kuruldu.2.NATO kuruldu.3.Balkan Paktı kuruldu.4.Bağdat Paktı kuruldu. Birleşmiş MilletlerBM Teşkilatı’nın Yapısı ve Özel­likleri:1.Genel Kurul: Teşkilattaki devletlerin üyeleri bu kuruldadır.2.Güvenlik Konseyi: 15 üyesi vardır. Bu üyeler­den ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya veto hakkına sahiptir.3.Ekonomik ve Sosyal Konsey: Savaşlara neden olabilecek sosyal ve ekonomik faktörleri ortadan kaldırmaya çalışır.4.Vesayet Konseyi: Kendi kendini yönetim edemeye­cek devletleri yönetim etmek için kurulan bu ünite günümüzde önemini kaybetmiştir.5.Milletlerarası Adalet Divanı: BM’nin yargı organıdır.6.Sekreterlik: Personelden oluşur. Not: Türkiye de BM’nin kurucularındandır. Nato ve Özellikleri1.Brüksel merkez olmak üzere 1948’de kuruldu.2.Uluslararası barışın korunması ve komünizme karşı korunum amaçlandı.3.ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Hollanda, Lüksemburg, Belçika, Danimarka, İzlanda, İtalya, Nor­veç, Portekiz, Yunanistan, Almanya, İspanya ve Türkiye teşkilatın üyesidir.Açıklama: Kore Savaşına asker göndermesi Tür­kiye’nin NATO’ya girmesinde etkili oldu (1952). Varşova PaktıRusya’nın öncülüğünde Avrupa’nın sosyalist ülkelerinin bir araya gelmesi ile kuruldu. Komünizm’in önemini kaybetmesi ile teşkilat dağıldı. Balkan Paktı (1954)Kuruluş Sebebi: SSCB’nin Balkanlar’a yönelik saldırgan tutumuKurucu Üyeleri: Türkiye, Yugoslavya ve YunanistanAçıklama:Yugoslavya’nın SSCB’ye yaklaşması ve Kıbrıs Mesel si’nden dolayı anlaşma kurulduğu yıl dağıldı. Bağdat Paktı (1955)Kuruluş Sebebi:SSCB’nin Orta Doğu’ya yönelik saldırgan tutumuKurucu Üyeleri:Türkiye, Pakistan, İran ve Irak 1958’de Irak pakttan ayrılınca; paktı İngiltere dıştan desteklemeye başladı ki paktın bu haline CENTO denilir.