Kişisel ataleti yenmek Kısa boylu ve zayıf bir genç yanında duran uzun boylu ve iri yapılı kuzenine “ben senin yerinde olsam,dünya ağır sıklet boks şampiyonu olurdum” der.Bunu duyan kuzeni şu cevabı verir: “Seni dünya hafif siklet boks şampiyonu olmaktan alıkoyan ne?” Hepimizin,bu genç gibi,kendi şartlarımızda elimizden gelenin en iyisini yapmak yerine, “başkalarının yerinde olsaydık” neler yapacağımıza odaklandığımız zamanlar olmuştur.Bizi böyle düşünmeye yönlendiren nedir? Başarmak istediğiniz bir hedefi düşünün.Bu hedef ayda 3 kitap okumak,sigarayı bırakmak,aylık faaliyetlerinizi raporlamak ya da üniversite sınavını kazanmak olabilir.Hedefinize ulaşabilmek için neler yapmanız gerektiğini biliyorsunuz.Bu yapmanız gerekenleri niçin yapmanız gerektiğini de biliyorsunuz. Isterseniz nereden başlayabileceğinizi ve işleri nasıl yapabileceğinizi de biliyorsunuz.Yapmamakla neler kaybettiğinizi,yaparsanız neler kazanacağınızı da biliyorsunuz.O işi yapmayı istediğinizi de düşünüyorsunuz.Ama tekrar de yapmıyorsunuz.Bir türlü ilk adımı atamıyor,eyleme geçemiyorsunuz.Yada eyleme geçtikten sonra yarı yoldan vazgeçiyorsunuz. Hiç düşündünüz mü,sizi durduran ne? Sizi durduran “atalet”tir. Atalet fizik biliminde “eylemsizlik hali”, kişisel gelişim terminolojisinde “amaca yönelik eyleme geçmeme” demektir.Onlarca kişisel gelişim kitabı okuduğu halde,o kitaplarda anlatılanları uygulamayanların sorunu atalet içerisinde olmalarıdır.Yıllardır başarılı olmak için hayaller kuran,hedefler koyan,planlar yapan ama bir türlü ilk adımı atamayan kişilerin sorunu da atalet halinde yaşıyor olmalarıdır. Atalet halinde yaşayan kişiler genellikle yavaş devinim ederler.Tembellik,yılgınlık,yeis,miskinlik,üzerine ölü toprağı serpilmiş gibi devinim etmek,yumurta kapıya gelmeden harekete geçmemek,bezginlik karakteristik özellikleridir.Görevlerini yaparken sık sık işleri erteler,mazeret beyan ederler.Hayata bakışları sitemkar,umursamaz,reaktif,kötümser,eleştirel ve kaygılıdır.Bu nedenle de yaşama sevinçleri ve yaşam enerjileri çok düşüktür. Türkiye’de yapılan bir ankette katılımcılara “yapmamanız gerektiği halde yaptığınız ya da yapmanız gerektiği halde yapmadığınız 3 şeyi yazar mısınız?” diye sorulmuş.En çok gelen 10 yanıt şunlarmış:Yabacı dil öğrenmemek,kitap okumamak,sigarayı bırakmamak,düzenli spor yapmamak,ailesine ve çocuklarına yeterince vakit ayırmamak,deprem önlemleri almamak,aşırı düzeyde televizyon seyretmek,tasarruf yapmamak veya çok israf yapmak,fazla kilolardan kurtulmamak,yaptığı günlük veya yıllık planlara uymamak. İnsanlar sebep eyleme geçemezler? Sebep atalet halinde yaşarlar? Bu sorunun cevabı kişilere göre değişmektedir.Bununla beraber esas nedenler şunlardır: Hedef yokluğu,iç disiplin (irade) zayıflığı,kısa vadeli düşünmek ya da uzağı görememek,alınganlık ve tepkisiz direnç duygusu içerisinde yaşamak,motivasyon yetersizliği,negatif kuruluş kültürü konformist ve hedonist bir dünya görüşüne sahip olmak,başarısızlık korkusu,standart ve kriter algısının olmaması, öğrenilmiş çaresizlik duygusu,hedefin gerektirdiği asgari yeterliliklere sahip olmamak,zaman kullanma bilincinin olmaması,objektif bir performans değerlendirme sisteminin olmaması,yanlış yorumlanmış kadercilik anlayışı,açık değil imalı iletişim kültürüne sahip olmak,sert gerçeklerle yüzleşme cesaretine sahip olmadığı için bu tür verileri görmezden gelmek vb. Atalet halinde yaşayan kişiler ikiye ayrılır: 1. İç disiplini ve motivasyonu zayıf olduğu için hedeflerinin gereklerini yada görev tanımlarında yazanları yapmak için harekete geçemeyenler. 2. Aşırı iş yükü altında boğuşmaktan önemli işlere öncelik veremeyenler.Bu kişilerin sorunu kişisel organizasyon sistemlerinin yetersiz olmasıdır. İlk öbek tembel ve iradesiz,ikinci öbek gayretli ama metotsuzdur.Ataletin sonuçlarını yaşama açısından iki öbek eşit durumdadır. İnsanlar ataletten sebep kurtulamıyor?Birinci neden,kişilerin atalet halinde yaşadıklarının farkında olmamalarıdır.İkinci neden,kişilerin ataletin nedenini kendi içlerinde değil dışlarında arama eğilimine sahip olmasıdır.Üçüncü sebep ataleti yenmek için de ataletten kurtulmuş olmanın gerekmesidir. Ataletin oluşumu iki aşamada gerçekleşir.Birinci aşama,çevredeki değişiklikleri görmemek ya da yapması gerekenleri görememek (körlük) İkinci aşama,yapması gerekenleri gördüğü halde hiçbir şey yapmamak,ihmal etmek,üşenmek,ertelemek ve eyleme geçmemektir. Ataleti tehlikeli yapan aşamalı şekilde oluşmasıdır. Şok değişimlere karşı kişiler,kurumlar yada toplumlar reflekslerini kullanarak harekete geçebilirler.Oysa tedricen (kademeli) oluşan değişimleri bünye tam algılayamaz.Bu durumun tipik örneği meşhur “ suyu ısınan kurbağa” deneyidir.Bir kurbağa sıcak suya direkt atılır.Yaşadığı “şok değişim”in etkisiyle kurbağa zıplayarak atıldığı kaptan çıkar. İkinci denemede kurbağamız bu kere içinde oda sıcaklığında su bulunan bir kaba konur.Kap bir ısıtıcının üzerine konur ve kurbağanın suyu ısınmaya başlar.Su ısındıkça kurbağa gevşemeye,rehavete ve atalete düşmeye başlar.Suyun sıcaklığı yakıcı seviyeye ulaştığında kurbağa zıplayıp kaptan dışarı çıkmaya çalışır ama artık bacak reflekslerinin çalışmadığını görür.Ataletin insanı tesir altına alma şekli de yaklaşık olarak böyledir. İnsanları eyleme geçme şekillerine göre 4 gruba ayırabiliriz: 1. Bilen ve yapanlar (profesyonelce başaranlar)2. Bilen ama yapmayanlar (ataletliler)3. Yapan ama bilmeyenler (amatörler)4. Yapmayan ve bilmeyenler (başarısız kişiler) Eğer 1. grupta yer almak istiyorsanız aşağıdaki ipuçlarını izleyebilirsiniz. 1. Ataletten kurtulmanın ilk adımı atalet halinde yaşadığını ayrım etmektir.Bu kadar yoğun ve yaygın olarak atalet içerisinde yaşadığımız halde atalet algılamamızın olmaması ataletlerimize kalıcılık kazandırmaktadır. 2. Üşenmeyin,ertelemeyin,vazgeçmeyin. 3. Umutlarınızı yüksek,sabit giderlerinizi düşük tutun. 4. Geniş düşünün,dar başlayın,çabuk bitirin. 5. Her alanda birşeyler öğrenin,bir alandaki her şeyi öğrenin. 6. Panonuza şu soruyu yazın: Bugün yapmadıklarımın gelecekteki sonuçları neler olacak? 7. Hayatta başınıza gelen olaylardan daha çok,o olaylara verdiğiniz anlamların sizi atalete düşürdüğünü unutmayın.Önemli olan size neler olduğundan daha çok sizin nasıl biri olduğunuzdur. 8. Eyleme geçmek için mükemmel hale gelmeyi beklemeyin.Özellikle küçük işlerde kervanı yolda düzeltecek şekilde harekete edin.