Annenin Çocuğuna Kendi Soyadını Vermesi

[HomoKo]

Annenin Çocuğuna Kendi Soyadını Vermesi Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi DavasıSoyadın değiştirilmesi için yargı yolu kullanılmalı ve kişiler Asliye Hukuk Mahkemelerinde soyisim değiştirme davası açmalıdır. Bu davada ise kişiler soyadlarının hangi gerekçeye dayalı olarak değiştirileceğini belirtmeli ve mahkemece bu nedenin haklı bir sebep olup olmadığı değerlendirilmelidir. Velayet Sahibi Ebeveyn Tarafından Çocuğun Soyadının DeğiştirilmesiGünümüzde birçok evlilik boşanma ile sonuçlanmakta ve çocukların velayetleri  • oranında anneye verilmektedir. Evlilik birliğinin sona ermesiyle beraber ebeveyn ve baba arasındaki uçurum artmakta ve bu husus da çocuğa sirayet etmektedir. Hal böyleyken ebeveyn ile beraber yaşayan çocuk soyisim farklılığı yaşamakta ve bu da yaşantısını etkileyebilmektedir. Gerek baba ile görüşüp görüşmeme durumları, gerekse de annenin çocuğu ile kendi soyadı arasındaki farklılığı gidermesi bir ihtiyaç olarak doğmaktadır. Peki velayet sahibi olan anne, çocuğuna kendi soyadını verebilir mi ? Velayetin kendisinde olması çocuğun soyadını değiştirmede yeterli midir ?Yargıtay, daha önce vermiş olduğu kararlarda velayet sahibi olan annenin herhangi bir şekilde kendi soyadını çocuğuna veremeyeceği görüşündeydi. Hatta bir dosyada ebeveyn kendi soyadının verilmesini, mahkeme ters kanaatte ise her iki soyismi beraber kullanmasına karar verilmesini istemesine rağmen Yargıtay bu talepleri reddetmiş ve çocuğun soyadının 18 yaşına kadar babanın soyadına bağlı olduğu, babanın soyad değiştirmedikçe çocuğun da soyadının değişmeyeceği ve velayet sahibi olmanın herhangi bir etkisinin olmayacağını karara bağlamıştır. Çocuğun Ebeveyn Soyadını Almasında Anayasa Mahkemesi KararıAnayasa Mahkemesi Haziran/2015 tarihinde önüne gelen bir dosyada velayet sahibi annenin çocuğuna kendi soyadını vermesi amacıyla açmış olduğu davada davanın reddedildiğini görmüş ve ilgili konuyu başvuru neticesinde incelemeye almıştır. Yukarıda bahsettiğimiz üzere Yargıtay çocuğun soyadının baba ile kati ilişkili olmasını Soyadı Kanunu’nun 4. maddesine bağlamaktadır. Bu maddede çocuğun soyadının babasının soyadını veya babasının seçeceği soyadını alacağı düzenlenmiştir. Her ne kadar düzenleme bu şekilde olsa da 2011 tarihinde Anayasa Mahkemesi bu maddeyi iptal etmiştir ve çocuğun soyadının baba ile ilişkisi kesilmiştir.Anayasa Mahkemesinin incelemiş olduğu Hayriye Özdemir davasında da görüleceği üzere Diyarbakır 5. Asliye Hukuk Mahkemesi davanın kabulüne karar vermiş ama dosya temyiz edilerek ilgili karar Yargıtayda onanmasına rağmen karar düzeltme talebiyle beraber red kararı verilmiştir ve başvurucu Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunmuştur. Anayasa Mahkemesi ise değerlendirmesini şu şekilde gerçekleştirmiştir : Mahkemenin Değerlendirmesi (Bu değerlendirme [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] adresinden alınmıştır)Velayetin reşit olmayan çocukların bakım ve gözetimi konusunda ebeveyn ve babaya verilen hak ve yükümlülüklerden oluşan bir müessese olduğunu, bu bağlamda anılan müessesenin çocuğun bakımı, eğitimi, temsili, mal varlığının yönetimi ve menfaatlerinin korunması için hukuki bir esas oluşturduğunu belirten Anayasa Mahkemesi; başvurucunun, velayet hakkı tevdi edilen çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin, velayet hakkı ve bu kapsamdaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olduğundan Anayasa’nın 20. maddesi kapsamında ele alınması gerektiğini anlatım etmiştir.Kararda, velayet hakkı ve bu bağlamdaki yetkilerin kullanımı da dâhil olmak üzere cinsiyetler arası eşitlik ve cinsiyete dayalı ayrımcılıkla ilgili hususların insan hakları ile ilgili birçok uluslararası hukuk belgesinde de yer aldığı, 2525 sayılı Soyadı Kanunu’nun evliliğin feshi veya boşanma hâllerinde anasına tevdi edilmiş olsa bile çocuğun, babasının seçtiği veya seçeceği adı alacağını belirten hükmünün, 8/12/2011 tarihli kararla Anayasa’nın 10. ve 41. maddelerine aykırı görülerek iptal edildiği, bunun yanı sıra Türk hukukunda ad ve soyadın belirli nedenlere dayanılarak değiştirilmesine imkân tanındığı, bu bağlamda 4721 sayılı Kanun’un 27. maddesinde adın değiştirilmesinin haklı sebeplere dayanılarak talep edilebileceğinin düzenlendiği belirtilmiştir.Anayasa Mahkemesine göre, velayeti altındaki çocuğun soyadının değiştirilmesine ilişkin davanın reddi, başvurucunun aile hayatına saygı hakkına bir müdahale oluşturmaktadır.Hak ve özgürlüklerin yasayla sınırlanması ölçütünün anayasa yargısında önemli bir yere sahip olduğunu ve bir müdahale söz konusu olduğunda öncelikle müdahaleye yetki veren bir yasa hükmünün var olup olmadığının tespiti gerektiğini anlatım eden Mahkeme, esas hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına ilişkin kanunların aynı zamanda maddi bir içeriği de gerektirdiğini belirtmiştir. Yasal düzenlemenin içerik, amaç ve kapsam bakımından belirli ve ilgililerin hukuksal durumlarını algılayabilecekleri açıklıkta olması gerektiğini vurgulayan Mahkeme, ilgili kuralın uygulayıcıya belirli ölçüde takdir alanı sunması mümkün olmakla birlikte, etkin bir esas hak korumasının sağlanabilmesi için müdahaleye esas alınan kuralın lafzı ve yorumunun asgari bir kesinliği sağlaması gerektiğini hatırlatmıştır. Mahkemeye göre, yorum yöntemleriyle belirlenebilir kavramların kullanılması mümkün olmakla birlikte, yasa hükmünün uygulanmasında yeknesaklığın sağlanmamış olması belirsizliğin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.Anayasa Mahkemesinin görevinin, söz konusu yorum ve uygulamanın Anayasa’ya uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğunun vurgulandığı kararda, başvuruya mevzu, bahis müdahalenin dayanağı olarak gösterilen “Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin; (…) soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekârlık soyadını taşır.” şeklindeki hükmün, boşanma sonrası çocuğun velayeti verilen kişiler tarafından, somut başvuruya eş mahiyette davalara mevzu, bahis edildiği, bu davalarda genellikle kanuniliğin tartışma konusu yapıldığı ve farklı hukuksal yorumların söz konusu olduğu anlatım edilmiştir.Sonuç olarak boşanma sonrası velayeti anneye verilen çocuğun soyadının değiştirilmesi hususunda açık bir düzenlemenin bulunmaması ve farklı yargı kararları verildiği dikkate alındığında, başvuruya mevzu, bahis müdahalenin dayanağı olarak gösterilen kuralın, başvurucunun velayeti altındaki çocuğun soyadının değiştirilmesi talebinin reddedilmesi şeklindeki müdahale bağlamında belirlilik şartını sağlamadığı ve bu yönüyle müdahalenin kanunilik unsurunu taşımadığı belirtilerek Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir. Velayet Sahibi Annenin Çocuğuna Kendi Soyadını VermesiGörüldüğü üzere 2011 yılında iptal edilen madde ile velayet sahibi annenin çocuğuna kendi soyadını verebilmesinin önü açılmış olup 2015 tarihli Anayasa Mahkemesi kararıyla bu husus kati olarak çözüme kavuşmuştur. Velayet sahibi olan anne, çocuğuna kendi soyadını verebilecektir.