Daidalos

[CeyLaN]

Daidalos Daidalos ustaca işlenmiş ya da işleyen "usta işçi" demektir. Bu ad Yunan mitolojisi'nde eli her sanata yatkın olan bu kişiye verilmiştir. Attika ilinin kurucusu Erekhteios'un (bir adı da başka bir mit'e mevzu, bahis olan Kekrops) torunu Metion'un oğlu olarak tanıtılmış; Atina doğumlu olmasına karşın yeğenini öldürdüğü için Girit'e sürülmüştür. Atina'da atölyesinde Talos adlı yeğeni ile beraber çalışmaktaydı. Ancak Talos çok yetenekli bir gençti ve ustası Daidalos'u bile geride bırakacak kadar çalışkandı. İşte Talos'un birgün ölü bir yılanın dişlerini kullanarak testereyi ve pergeli buluş etmesi ustası Daidalos'u çok kıskandırmış ve çırağını Akropol'den aşağı atarak öldürmesine sebep olmuştur. Yeteneklerin koruyucusu Athena Talos'u havada yakalayarak kuş haline dönüştürmüştür. Daha sonra bu cinayet ortaya çıkar ve Daidalos Girit kralı Minos'a sığınır. Minos ondan kızı Ariane için bir dans yeri inşa etmesini ister. Orada bir saray cariyesinden oğlu İkaros dünyaya gelir.Girit'te hüküm süren güçlü kral Minos gücünü kanıtlamak için Poseidon'dan ona kurban edeceği bir boğayı denizden çıkartıp vermesini ister. Ama hayvan Minos'a o kadar güzel görünür ki onu kurban etmeye kıyamaz ve saklar. Bunun yerine başka bir boğayı kurban eder. Poseidon bunu ayrım ettiğinde çok sinirlenir ve Minos'un karısı Pasiphae'de boğaya karşı bir aşk uyandırır. Pasiphae Daidalos'tan boğayla çiftleşebileceği bir düzenek oluşturmasını ister. Daidalos Pasiphae'nin içine girebileceği tahtadan bir inek yapar ve çiftleşmelerini sağlar. Pasiphae'nin boğayla çiftleşmesinden boğa başlı ve kuyruklu insan bedenli "Minotor" doğar. Minotor Daidalos'un yaptığı "Labyrinthos" adlı içinden kimsenin çıkamayacağı yapıya kapatılır. Minotor insan etiyle beslenmektedir. Bunun için Atinalılara karşı savaş kazanmış olan Minos onlardan haraç olarak her yıl Minotor'un yemi için 7 genç erkek ve 7 de genç kız ister. Üçüncü haraç yılı geldiğinde Theseus Minotor'u öldürmek için Girit'e giden gemiye biner. Labyrintos'a sokulacak kafile halkın gözü önünden geçirilirken kralın kızlarından Ariadne Theseus'u görür görmez ona âşık olur. Daidalos'un öğüdüyle Theseus'a bir yumak iplik verir. İpliğin ucunu girişe bağlamasını böylece dönerken ipi takip edip çıkışı bulabileceğini söyler. Ariadne Theseus'un kendisiyle evleneceğine dair bir de söz alır. Theseus uykuda yakaladığı Minotor'u kıpırdamaz halde yere bastırıp yumrukları ile öldürür. Minos bunu sineye çekemez ve Daidalos'u oğlu İkaros'la beraber labirente kapatır. Daidalos burada oğlu İkaros ile beraber bir süre hapis kalır. Daha sonra aklına balmumu ve tüylerden tıpkı kazlarınki gibi bir kanat yapıp havalanmak gelir. Planını uygular. Bununla beraber kendisinin ve oğlu İkaros'un birer balmumundan kanatları olur. Onlar havalanarak labirentten çıkmayı başarırlar. Daidalos oğlu İkaros'a uçarken çok alçalırsa denize düşeceğini çok yükselirse de güneşin tüyleri birbirine bağlayan balmumlarını eriteceğini tembihler. Ancak uçmanın cazibesine iyice kapılan İkaros babasının uyarılarına kulak asmaz bu uyarılara müsait davranmaz ve yükseldikçe yükselir. Ancak Güneş (Helios)balmumlarını eritir ve İkaros artık uçamayarak uçtukları alanın derhal altında bulunan denize düşer ve ardından da boğularak ölür. Bugün o alana (Sisam Adası çevresi) İkaros Denizi (Ege Denizi) adı veriliyor. İkaros dünyada ilk uçan insan olarak ün kazanmıştır. (İllias'ta demirci tanrı Hephaistos Akhilleus'a kalkan yaparken Daidalos'un Kral Minos'un kızı Ariadne için yaptığı dans alanını da işlediği anlatılır. XVIII. Bölüm) Yalnız kalan baba çaresiz meyus mükedder yoluna devam eder; Sicilya'da Camicus (şimdiki “Camiso”) kasabasına ulaşır. Oranın Kralı Cocalus (Kokalos) tarafından itibarla ağırlanır. Minos bu kaçışa çılgın gibi öfkelenmiştir; mimarı yine ele geçirmek için şeytanca bir plan yapar. Çok dolambaçlı helezonî bir içyapısı olan deniz salyangozu kabuğundan iplik geçirecek kişiye büyük bir ödül vereceğini ilân eder. Bu ilan tüm yakın-uzak ada kentlerine iletilir. Sicilya'ya da gelen bu havadis, bilgi, salık üzerine böyle hünerlere sahip Daidalos Sicilya kralına bunu yapabileceğini söyler. Daidalos kabuğun kapalı ucuna bir delik açar; bir karıncayı ipliğe bağlayarak kabuğun içindeki sarmala bırakır. Karınca iplikle beraber sarmalın öbür ucundan çıkınca bu çetin işi de başarı ile halletmiş olur. Olay Minos'a iletildiği vakit Minos: “Tamam bu Daidalos'tan başkasının marifeti olamaz!” der ve derhal askerleri ile Sicilya'ya mimarı yakalamaya gelir. Cocalos onu da nezaketle karşılar; ama kendisine sığınmış konuk olarak bulunan Daidalos'u teslim etmeyi reddeder. Minossavaş tehdidi savurunca alttan alarak onu oyalar; sarayında konuk edeceğini söyleyerek; hazırladığı bir şölene katılması için banyo almasını önerir. Cocalus'un kızları Minos'u banyoda kızgın sularla haşlayarak öldürürler.