Asalak Nedir? Asalaklar ve Zararları
Asalak Nedir? Asalaklar ve Zararları Asalak; Başka bir canlının içinde veya üzerinde yaşayan canlılara umumi olarak verilen addır. Hayvanlar arasında olduğu gibi bitkiler arasında da asalak vardır. Asalak Hayvanlar Bunların bazıları devamlı olarak, bazıları da vakit vakit asalaktırlar. Mesela beslenmek veya yumurtalarını bırakmak gibi durumlarda pireler asalak olurlar. Bazı sinekler ergin halde asalak olmadıkları halde yumurtalarını başka bir canlının üzerine bırakırlar. Yumurtalardan çıkan kurtçuklar asalaktırlar, çünkü üzerinde bulundukları hayvanın kanını emerek beslenirler. Bunun aksine, bazı pire cinsleri de kurtçuk halindeyken tahta aralarında, tozlar içinde yaşarlar, büyüyüp ergin hale gelince asalak olurlar. Şeritler gibi bazı canlılar da hayatlarının belirli dönemlerini, değişik canlılar içinde geçirirler. Sıtma, dizanteri, uyku hastalığı yapan küçük hayvancıklar, solucanlar, bit, uyuzböceği, pire ve benzerleri hep birer asalaktır.Asalak hayvanlar yaşadıkları yerde tutunabilmek için çok değişik, hatta aslına hiç benzemeyen şekiller alabilirler. Bu arada emme ve tutunma organları çok gelişir. Başka bir canlının içinde yaşayanların üzerlerini örten zarları hazım sularına ve bakterilere karşı çok dayanıklı bir vaziyet alır. Yaşama şartları üremelerine pek elverişli olmadığı için, yumurtlama kabiliyetleri pek fazlalaşır. Bir tür tenyanın yılda 42.000.000, bir başka tenya cinsinin de 64.000.000 yumurta verebileceği hesaplanmıştır. Asalak Bitkiler Tam asalak bitkiler, yarım asalak bitkiler olarak iki çeşittirler. Tam asalak bitkiler, klorofilsiz oldukları için, üzerinde yaşadıkları bitkinin gıda maddelerinden faydalanırlar. Yarı asalak bitkiler klorofillidir, organik karbon bileşiklerini kendileri yapabilirler. Yalnız azot bileşiklerini üzerinde yaşadıkları bitkilerden alırlar.Asalak bitkiler umumi olarak başka bitkilerin üzerinde yaşarlar. Mesela elma ağacını saran ökse otu bitkisi asalak bir bitkidir. Fakat aynı zamanda hayvanlara, hatta insanlara musallat olan, solunum yollarına, kulaklarına, hatta bağırsaklarına yerleşen asalak bitkiler vardır. İnsan cildine musallat olup, kelliğe ve saçkırana neden olan bakterilerin pek çoğu mantar nevinden bitkilerdir. Asalakların zararlarıHemen her vücutta az miktarda asalak canlılar bulunur. Fakat bunların vücuda zararı yok denecek kadar azdır. Ancak, bu asalaklar çoğalıp kuvvetlenince dokulara ziyan vermeye, kan emmeye başlarlar. Dolaşım yollarını tıkarlar, barsakları delerler, beyin gibi duygulu organlara tesir ederek bazı hastalıklara yol açabilirler.
|