KPSS Öğretim Yöntem ve Teknikleri Öğretim Teknikleri Konu Özeti

[Lucas]

KPSS Öğretim Yöntem ve Teknikleri Öğretim Teknikleri Mevzu, bahis Özeti Grupla öğretim TeknikleriBaşlıca grupla öğrenim teknikleri ve her bir tekniğin önemli özellikleri aşağıda kısaca açıklanmıştır. BEYİN FIRTINASI (FİKİR TARAMASI)Yaratıcı sorun çözme gücünü amaçlayan öbek tartışması tekniğidir. Katılımcılar yaratıcı düşünme ve düş kurma yoluyla bir konuya çözüm getirmek üzere fikirlerini özgürce sunarlar. Tekniğin esas amacı, öğrencilerin düşünce üretmelerini ve anlatım etmelerini sağlamaktır. Üst düzey tartışma tekniği olarak ta kullanılır. Teknik A. Osbourne tarafından geliştirilmiştir. İki bölümden oluşur:1. Düşünce üretme2. Fikirleri değerlendirme Fikir üretme aşamasında grupta sorun çözmekle görevlendirilen üyeler mümkün olduğu kadar çok düşünce ileri sürerler. Akıllarına geleni söylerler. Vakit vakit çılgın, ilginç, düşünülmemiş fikirler de ortaya çıkabilir. Fikirler ile igili yorum, yargılama, eleştiri yapılamaz, düşünceler yönlendirilmez, herkes birbirinin fikrini dinler, fikirler tahtaya ya da kağıtlara yazılır oturumun sonunda umumi bir değerlendirme yapılır.Doğal konuşma yapılır. Neşeli bir ortam oluşturulur. İyi-kötü, doğru-yanlış gibi yargılamalar kullanılmaz. Fikirlerin niteliğinden çok niceliği önemlidir.Fikirlerin değerlendirilmei aşamasında ise katılımcıların fikirleri sınıflandırılır, yeni ilişkiler kurulmaya çalışılır, oylamaya yapılarak sıralanır ve değerlendirme yapılır. Beyin fırtınası tekniğinin özellikleri• Problemlere alışık olunmayan, özgün ve beklenmeyen çözümlerin bulunması• Yaratıcı sorun çözme, düş kurma ve fikirlerini anlatım etme becerisini geliştirir.• Düşünce üretme ve fikirlerin değerlendirilmesi olmak üzere iki bölümden oluşur.• Özgür ve güvenilir bir tartışma ortamı sağlanır. Fikirler yönlendirilmez, eleştirilmez ve yargılanmaz.• Aktif katılım sağlanır.• Tartışma konuları öğrencinin alaka düzeyine ve gelişim özelliklerine müsait seçilir. Tekniğin uygulama aşamaları• Etkinliğin amacını ve sorun durumu açıklama• Etkinliğin vakit sınırını belirleme ve açıklama (ortalama 5-15 dakika)• Etkinliklere tüm öğrencilerin katılımı sağlanma• Fikirler alınmalı, eleştiri ve yorum yapılmamalı• Elde edilen fikirler tahtaya ya da kartonlara yazılmalı• Olabildiği kadar çok miktarda düşünce elde edilmeli• Zevkli, eğlenceli ve katılımcı bir ortam sağlanmalı• Etkinliklerin sonunda fikirler analiz edilerek (oylama ya da puanlama yapılarak) değerlendirme yapılmalı GÖSTERİ (DEMONSTRASYON)Demonstrasyon bilgi edinmek, alaka uyandırmak ve çalışma standardını geliştirmek, göze ve kulağa aynı anda hitap etmek suretiyle bir işin nasıl yapıldığını göstermek için başvurulan bir gösteri tekniğidir. Bir işin nasıl yapıldığını göstermek yazılı ve sözel öğretimden çok daha etkilidir, bunlara ek olarak denilebilir ki: "Güvenilir bilgi elde etmede demonstrasyon yüksek standarda sahip tekniklere örnek oluşturur." (bilen 2006, Hatc-her ve Andrevvs, 963:117) "Belirli olgu veya olaylara ilişkin ilkeleri açıklamak, bir takım teknik ve becerileri gözetmek amacıyla bir şeyi başkalarının önünde tecrübe veya yapma işine gösteri denir." (Oğuzkan, 1985:120) Temel özellikler• Öğrencilere bir işin nasıl yapılacağını göstermek, umumi ilkeleri açıklamak ya da bir aracın nasıl çalıştığını göstermede kullanılır. Hem görme hem de işitme duygularına hitap eder.• Belli bir konudaki işlemleri göstermek ona karşı alaka uyandırmakk, belli öğretim becerilerini model olarak göstermek.• Gösteri tekniği, bir süreci, bilgiyi ya de olayı inceleyerek öğrenmek için görse bir sunum olanağı sağlar.• Öğrenme konusu araç-gereç kullanıla rak somutlaştırılır. Göze ve kulağa hi tap ettiği için etkilidir.• Öğrenme konularını somutlaştırmadi anlaşılır hale getirmede, alaka çekici du ruma getirmede kullanılır.Gösteri tekniğinin özellikleri• Beceri (psiko-motor) davranışın nasıl yapılacağı gösterilerek beceri öğretimini sağlama.• Göze ve kulağa aynı anda hitap eder.• Öğrenme konularını somutlaştırır.• İlgi ve merak uyandırır. Dikkati çeker.• Öğretmen göstererek anlatır. (Göster-anlat ilkesi)• Tüm öğrencilerin gösteriyi izleyebilmeleri sağlanmalıdır. Gösteri tekniğinin etkili kullanılması• Plan yapılması• Materyalin önceden hazırlanması• Hedeflerin (kazanımın) önceden açıklanması• Uyulacak kuralların açıklanması• Tüm öğrencilerin görebileceği ortamın sağlanması• Etkinlik sırasında soru sorma, öğrencilerin katılımını sağlama• Teknik kullanılırken beceri ya da görev önce normal hızda gösterilmesi sonra yavaş hızla yine edilmeli, her bir adım açıklanmalı, gösteri sırasında so-ru-cevap yapılmalıdır. SORU-CEVAP (SOKRAT METODU)• Soru - yanıt yöntemi sözel etkileşim yöntemidir. Bu yöntem öğrencinin konuyu anlayıp, anlamadığını denetim etmeye yardım eder; eleştirel düşünme becerilerini geliştirir ve dersin etkili olup olmadığını değerlendirir, (Somun-cuoğlu, Yıldırım, 2000, Tok, 2006) Bu yöntemle; düşünme, dinleme becerisi, hatırlamak, akıl yürütme, yaratıcılık, art bildirim verme, güdülenme, katılma, konuşma alışkanlığı sorgulama gibi özellikler geliştirilir.Öğrencilerin derse katılmasını sağlayan, düşünme ve konuşma alışkanlıklarını kazandıran önemli bir tekniktir. Sokrat yöntemi olarak ta bilinir.Tekniği uygulamada soru önce sınıfa sorulmalı, öğrenciler düşündürülmeli, sonra soruyu cevaplayacak kişi belirlenmelidir.Soru-cevap tekniği öğrenileri derse katmak, düşünmeye yöneltmek, öğretimin etkili ve yetersiz yönlerini belirlemek, anlaşılamayan konuları belirlemek, önemli bölümleri vurgulamak, pekiştirme vermek ve konuları belirlemek, önemli bölümleri vurgulamak, pekiştirme vermek ve konuları açıklayarak yine etmek için öğretim sürecinde kullanılır.Her öğrencinin cevaplayacağı türden sorular sorulmalıdır.Doğru cevaplar derhal pekiştirilmeli, yanlış cevaplar yine aynı öğrenciye ipucu ve ek sorularla düzelttirilmelidir. (Cevap, öğrenciye bulundurulmalıdır.) Doğru yanıt için ipuçları kullanılmalıdır.• Farklı türden sorula; (kapalı uçlu bilgi soruları, ilişkisel-birleştirici sorular, genişletme soruları) sorulmalıdır.• Soru-cevap tekniği bir dersin giriş bölümünde daha çok dikkati çekme, etkinlikler bölümünde daha çok öğrencinin derse katılımını sağlama, sonuç bölümünde ise daha çok öğrenme eksikliklerini belirleme ve öğretimin etkinliğini belirleme için kullanılır. Bununla beraber öğretmenin derste soru -cevabı sıkça kullanmasının başlıca nedenleri aşağıdadır: / Öğrenciyi derse katma (aktif kılma)/ Öğrencilerin giriş davranışlarını (ön bilgileri) ortaya çıkarma/ Öğrencileri güdülemek/ Öğrencileri pekiştirme/ Öğrencileri düşündürmek/ Önemli noktaları vurgulamak/ İlgi ve merak uyandırmak/ Muhakeme, analiz, sentez, değerlendirme gibi zihinsel yetenekleri geliştirmek/ Bilinmeyen bazı konuları öğrencilere buldurmak/ Önemli konuları vurgulamak/ Yanlış öğrenmeleri belirlemek/ Yine olanağı sağlamak/ Öğrenene dönüt sağlamak/ Sınıfta bir tür iletişimi sağlamak/ Öğrencilerin öğrenme düzeyini belirlemek/ Öğrencilerin hatırlamasını sağlamak/ Cevapları öğrenciye buldurmak/ Öğretimin kalitesi hakkında bilgi sağlama Sorularda bulunması gereken özellikler• Dersin hedeflerine müsait olma• Öğrencinin düzeyine (hazırbulunuşluğuna) müsait olma• Açık ve anlaşılır olma• Önceki sorularla ilgili olmama• Cevabıma ilişkin ipucu barındırmama• Düşünme, eleştirme, kanıt getirme gibi zihinsel becerileri geliştirme• Öğrenciyi öğrenmeye istekli hale getirme• Cevaplandırılabilir olma Sınıfta soru sorma etkinliklerinde şu noktalara dikkat edilmelidir:• Soru isme değil, sınıfa sorulmalıdır.• Her defasında farklı öğrencilerden (gönüllü) yanıt istenmelidir.• Öğrenciler de soru-cevap tekniğine katılacak psikolojik güven oluşturmalıdır.• Doğru cevapla anında pekiştireç verilmelidir.• Yanlış yanıt gelmesi durumunda aynı öğrenciye ipuçları vererek doğru ona buldu-rulmalıdır.• Farklı tür ve zorlukta sorular sorulmalıdır.• Öğrencilerin öğrenme düzey ve hızlar dikkate alınmalıdır. ROL YAPMA (Sosyo-Drama, Psiko Drama)• Rol yapma, öğrencinin kendi his ve düşüncelerini başka bir kişiliğe girerek anlatım etmesini sağlayan bir öğretme tekniğidir. Öğrencinin iyi rol yapabilmesi için yaratıcı düşünce önemlidir. (Demirel, 2004)• Rol yapma, tekniğinde mevzu, bahis ya da vaziyet sınıfta dramatize edilir. Öğrenciler oynayacakları role müsait bir karaktere bürünerek empati yaşarlar. Aynı zamanda tarafsız düşünme yeteneklerini geliştirirler. Öğrenci kendisini (farklı bir kişiymiş gibi) daha rahat anlatım ederek gerçek yaşamda karşılayabileceği birçok durumu rol oynarak yaşar.• Rol yapma, öğrencinin belli bir durum, olayı ya da düşünceyi oyuna dönüştürerek anlattığı ya da dramatize ettiği bir etkinliktir.• Rol yapmada fert başkasının rolüne girerek kendi his ve düşüncelerini oynar. Roller önceden dağıtılır ve bireyler bu rolleri oynarlar. Öğrenci kendisini başka birisinin yerine koyar, duygu, sezgi, sempati, öfke ve sevgi gibi özellikler yaşar. Öğrenci merkezli ama öğretmen tarafından yapılandırılan ve yönetilen bir tekniktir. DRAMA (Bağımsız rol yapma) Drama öğrencilerin hangi durumda nasıl davranmaları gerektiğini yaşayarak öğrenmelerini sağlayan bir öğretme tekniğidir.Problem çözme ve iletişim kurma yeteneğini geliştirir. Bu teknik, bilinen en eski öğretme tekniklerinden birisidir. Çok kullanışlı ve yararlı olduğu için günümüzde okullarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Drama tekniğini yararları şöyle sıralanabilir: (Demirel, 2004)1. Etkili ve dikkatli dinleme yeteneğini geliştirir.2. Kişinin kendine olan güvenini artırır.3.Anlama yeteneğini ve yaratıcılığı artırır.4. Akıcı konuşmayı geliştirir.5. Dile hakimiyeti ve iyi anlatım yeteneğini geliştirir.6. Dile hakimiyeti ve iyi anlatım yeteneğini geliştirir.• Dramada fert kendi açısından yaklaşır ve ne yapması gerektiğine ilişkin (doğaçlama) rol oynar. Bireysel beklenmedik durumlarda nasıl davranması gerektiğini çözer. Öğrencinin kendi his ve düşüncelerini, başka bir kişiliğe girerek anlatım etmesini sağlayan bir tekniktir.• Öğrencilerin aktif katılımını sağlayarak, yaparak-yaşarak öğrenmesini sağlar.• Öğrencinin nasıl davranması gerektiğini yaşayarak öğrenmelerini sağlayan bir tekniktir. Rol Yapma ve Drama Tekniklerinin Esas özellikleri• Öğrencilerin yaratıcıklarını geliştirir.• Empatiyi geliştirir.Duyuşsal ve sosyal davranışların öğrenilmesini sağlar.Sosyal etkileşimi artırır.Kendini anlatım etme gücünü geliştirir.Farklı bireysel ya da sosyal durumları anlamasını ve hazır olmasını sağlar. MİKRO EĞİTİMMikro öğretim öğrenci tarafından yapılan (kısa süreli olarak) bir davranışın gözlemesi, gözlemin kayıt edilip öğrenciye hatalarının belirtilmesi ve davranışın belli bir yeterlik düzeyine gelene kadar öğrenciye yine ettirilmesi ve her tekrarda hataların belirtilip düzeltilmesi yoluyla öğrencilerin davranışı belli bir yeterlik düzeyinde kazanmasını amaçlayan bir öğretim tekniğidir. Anlaşılacağı üzere mikro öğretimin psikomotor becerilerin kazandırılmasına yönelik derslerde kullanımı daha etkilidir. "Öğret-yeniden öğret" süreci gerçekleştirilir. Öğretim süresi, sınıftaki öğrenci sayısı ve mevzu, bahis bakımından küçültülmüş ve yoğunlaştırılmış bir öğretim deneyimidir. Normal öğrenme ve öğretim süreçlerinin karmaşıklığını basitleştirmeyi amaçlayan bir laboratuar öğretim yöntemidir. Öğretmen adaylarının mesleğin gerektirdiği rol ve davranışları kazanmalarında mikro öğretim uygulamalarının katkısı büyüktür. (Küçükahmet, 2003)Mikro öğretim tekniği öğrencinin kendi performansını izleyip eksiklerini kendisinin (görsel ya da sözel kayıt aracılığıyla) ve izleyenlerin katılımıyla görüp, performansını düzeltmesini sağlar. • Öğretmen eğitimde kullanılan ve az sayıdaki öğrencinin (4-5 kişilik) öbek çalışmalarıyla gerçekleştirdiği bir tekniktir.• Dersler kısa tutulur. (5-20 dakika) Tekniğin aşamalan• Öğrenci ders planını yapar• Konusunu sunar.• Sunu, kamera, video, teyp vb. kayda alınır.• Dersten sonra sunu beraber izlenir, tartışılır ve değerlendirilir.• Alınan dönüt ışığında dersler yeniden düzenlenir.• Sunu tekrarlanır ve kayıt yeniden yapılır.• Son değerlendirme yapılır. EĞİTSEL OYUNLAR • Eğitsel oyunlar, bireylerin fiziksel, zihinsel yeteneklerini, sanatsal ve estetik niteliklerini ve becerilerini geliştiren, yaşantıyı zevkli kılan (Bilen, 2006) öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesini ve daha rahat bir ortamda yine edilmesini sağlayan etkinliklerdendir. Bilgilerin pekiştirilmesi, zihinsel yeteneklerin geliştirilmesi için kullanılan oyunlar neşeli ve rahat bir ortam sğlamakta sınıf için çalışmalara da değişiklik getirmektedir. Eğitsel oyunlarla derste konular daha alaka çekici duruma getirilebilir, etkin olmayan öğrencilere, derse katılma olanağı sağlanır. (Tok, 2006) Öğrenciler oyun oynayarak öğrenir. Okul öncesi ve ilk öğretim çağındaki çocukların gelişim özelliğine çok müsait olduğundan onların çok yönlü gelişimlerini destekler.Öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesini ve daha rahat bir ortamda yine edilmesini sağlayan bir tekniktir.Öğrencinin çok yönlü gelişimini sağlar.Öğrenciye neşeli ve rahat ortam sağlanmakta, sınıf içi çalışmalara da değişiklik getirmektedir.Konular oyuna dönüştürülerek alaka çekici duruma getirilir.Eğitsel oyunlar daha çok öğrenilen bilgilerin daha rahat ve eğlenceli bir ortamda yine edilerek pekiştirilmesini sağlayan etkinlikleri kapsar. Konuları alaka çekici hale getirerek sınıftaki en tepkisiz öğrenciler bile etkinliklere katılarak çok yönlü gelişirler. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ (E.BONO) Yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmede kullanılan öbek tartışması bir tekniktir. Düşünme öğretiminde kullanılır. Eleştirisel ve çok yönlü (farklı) düşünmeyi sağlar. Öğrenci bir vaka ya da olgunun tek yönünün olduğunu değil birçok (farklı) yönünün olduğunu anlar. Öğrencinin bir olayın tek bir özelliğine takılıp kalmasını önleyen bir tekniktir. Bu teknikte altı değişik renklerde şapk-lar ve anlamlarını temsil eden düşünceler bulunmaktadır. Öğrenciler sırası ile kartondan yapılan bütün şapkaları takarak, görüşlerini belirtirler. Böylece olaylara farklı yönlerden yaklaşmayı öğrenirler. Beyaz şapka:Tarafsız bir şekilde bilgiyi temele alarak düşünür. Kırmızı şapka:Önsezilere dayalı olaylara romantik tepki vermeyi esas alır. Siyah şapka:Olaylara eleştirisel ve karamsal yönden bakar. San şapka:iyimserlik, Olaylara iyimser ve yapıcı yönden bakar. Yeşil şapka:Olaylara yeni ve farklı çözüm yolları bulmak, yaratıcı ve yenilikçi fikirler üretmeye dayalı düşünür. Mavi şapka:Olayların tüm olası yönleriyle gören ve değişkenleri denetim altında tutan bakış açısıdır.Bir vaka verilir ve her öğrencinin farkı şapkayı temsil eden düşünceden bakarak olayı yorumlamaları istenerek yaratıcı düşünceler ortaya çıkarılır. EKİPLE ÖĞRETİM Birkaç uzmanın ve öğretmenin etkinliklerini planlama, sunma, değerlendirme ve geliştirmede sistemli olarak çalışmasıdır. BALIK KILÇIĞI TEKNİĞİ• Kurucusu K. İshikawa'dır.• Bir problemin (örneğin enerji kullanımı, nükleer enerji, savaş çıkması vb.) nedenlerini ve alt nedenlerini tanımlamada kullanılan bir tekniktir.• Öğrencilerin problemin çeşitli bölümleri arasında derin ilişkileri kurma ve nesnel düşünme gibi becerilerini geliştirir.• Bu teknik öğrencilerin problemlere çözüm üretmesini sağlamaz. Öğrencilerin derin düşünerek olayları ve ilişkileri organize etmesini sağlar.• Öğrencilerin beraber çalışmasını, gerçek aramasını, farklı görüşlere açık olmasını ve karşıt görüşlerin ortaya çıkmasını sağlar.Problem tanımlandıktan sonra, kısa ve öz sözcükler kullanılarak, nedenlerin ne olabileceği belirlenir ve okların üzerine yazılır. Daha sonra nedenlerin ayrıntıları üzerinde durulur ve katılımcıların birbirinin görüşüne saygı duyması sağlanır. BENZETİM (SİMULASYON) Benzetim tekniği, bir vaka durum, nesne veya aktivitenin suni olarak öğretim ortamında tasarlanmasıyla yapılan öğretim etkinliklerini içerir. Benzetim sınıf içinde öğrencilerin bir durumu gerçeğe eş koşullar yaratarak (bu durumla ilgili olarak) eğitici çalışma yapmalarına imkan sağlayan bir öğretim tekniğidir. Öğrencilere, gerçek durumlara hazırlık açısından iyi bir deneyim sağlar. (Tan, 2005)Gerçeğe müsait olarak geliştirilen suni bir ortamda ya da model üzerinde yapılan bir öğretim yaklaşımıdır. Öğrenciler sınıf içerisinde bir konuyu gerçekmiş gibi alıp, üzerinde çalışma yaparlar. Gerçek durumların boyutları model üzerinde (gerçek durumların benzeri vaziyet yaratılarak) ya da sembolik yolla öğretilir. Öğrencilerin gerçek uygulamalarında tehlikeli ve maliyet gerektiren durumlarında kullanılır. Sınıf içinde bir olayı gerçekmiş gibi ele alarak üzerinde eğitici çalışma yapılarak uygulanan bir öğretim tekniğidir. Gerçek durumların önemli boyutları bir model ya da resimler ve diğer sembolik yollarla belirlenir. Örneğin; pilotların uçuş öncesi suni koşullarda eğitim görmeleri,astronot eğitiminn feza koşullarına eş ortamda yapılması, tehlike taşıyan bir deneyin bilgisayar benzetim programlarıyla, bilgisayar üzerinde gerçekleştirilmesi, askerlerin savaş tatbikatı yapması, tıp öğrencilerinin kadavra üzerinde çalışmaları birer benzetimdir. Benzetim tekniğinde aynı zamanda sosyal konularda demokratik ortam, arkadaşlık ilişkileri, uzmanlaşma, savaş anlaşmaları gibi birçok konunun sınıf ortamında temsili yapılabilir.Benzetim tekniği öğrenciyi kendisini içinde bulunacağı gerçek bir durumda düşünerek nasıl davranacağını planlaması, tehlikeli durumlarda riski azaltmak, mal ve can güvenliğini arttırmak, maliyet ve karmaşık davranışların aktarılmasındaki etkisinden dolayı öğretme - öğretme etkinliklerinde kullanılır. Benzetim tekniğinin avantajları • Gerçek koşullarda tehlikeli olan durumların sınıf ortamına getirilmesi• Öğrencilere anında dönüt sağlaması• Öğrencilerin aktif olması• Öğrenmede öğrencilerin mesuliyet olması• İstendik öğrenme düzeyine gelinceye kadar öğrencilere yine yapma olanağı sağlaması alıntı