KPSS Öğretim Yöntem ve Teknikleri Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı Konu Özeti

[Lucas]

KPSS Öğretim Yöntem ve Teknikleri Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı Mevzu, bahis Özeti Bu kuram bilişsel ve fizyolojik yaklaşımların son yıllarda üzerinde en çok durdukları bir kuramdır. Aynı zamanda bilginin doğasını ve kaynağını (Bilgi nedir?, Öğrenme nedir?) inceleyen bir kuramıdır. Öğrenmeyi deneyime bağlı mana oluşturma süreci olarak ele almaktadır. Buna göre bilgi yaşantılarını anlamlı bir duruma getirmeye çalışma fert tarafından etkin olarak yapılandı-rılmaktadır.Önemli isimleri Piagat, Bruner, Vgotsky, Gestalt'dır.İlerlemecilik (ve yeniden kurmacılık) eğitim felsefesi akımlarına dayanmaktadır. Öğrencilerin belli bir konuda bir anlayış yaratmaları için kendi deneyimlerini kullandıkları bir öğrenme yaklaşımıdır. (Tok, 2006)Bilgi kişiden bağımsız değil, duruma özgü, bireysel ve bağlamsal bir yapıdır. Fert bilgi yapılarını deneyimlerle ve sosyal etkileşimiyle kendisi oluşturur.Pozitivizme dayanan davranışçı öğrenme ve bilgi - işlem kuramcıları bilginin öğrenenden bağımsız olduğunu, bilişin dışında nesnel bir gerçeğe dayandığını, mana yaratmanın var olan bilgilere dayalı olduğunu kabul ederken, öğretme - öğrenme sürecinde dış dünya gerçekliğine ilişkin bilginin öğrenene aktarımını savunmaktadır. Pozitivizm ötesi (post modern) yaklaşımlar ise bunu reddetmekte, bilginin öğrenen tarafından aktif bir şekilde oluşturulduğunu, bilginin öğrenenin öznel etkileşimine bağlı olduğunu, öğrenenin sosyal, kültürel yapısı, değerleri ve özgeçmişinin önemli olduğunu kabul ederek, öğretme öğrenme sürecinde öğrenenin somut yaşantılar üzerinde düşünerek öznel gerçeğini (bilgiyi) oluşturmasını / yapılandırmasını savunmaktadırlar.Buna göre bilgi tam olarak gerçeği yansıtamadığından, yaşantılara dayalı olarak yorumlanır. Her öğrenenin gerçeklik kavramı, yorumsal yaşantılarına göre şekillenir.Eğitim programları tümdengelim yaklaşımı ve esas kavramlara ağırlık verilerek düzenlenir. Program öğrenci sorunlarına yöneliktir ve birincil kaynaklar (işlenmemiş ham veriler gerçek öğrenme ortamı) ve materyaller üzerinde öğrenme gerçekleştirilir. Öğrenme sürecini "öğrenen" açısından ele almaktadır. Öğrenenin bilgiyi nasıl yapılandırdığı (inşa ettiği - oluşturduğu) ile ilgilenmektedir.Bilginin yeniden yapılandırılması ve transferi üzerinde durmaktadır.Bilgi evrensel geçerliği olan birimler olarak değil, "işleyen hipotezler" olarak görülür.Birey tarafından oluşturulan bilgi, kişinin öğrendiğinden ve anladığından daha çoktur. Öğrenmede bireyin ön bilgilerini anı sıra kültürel ve sosyal içerikte önemlidir. Belli durumlarda doğru olarak kabul edilen bilgi, başka koşullarda yanlış kabul edilebilir. Örneğin; eskiden dünyamızın düz olduğu kabul edilmekteydi sonraki bulgular bu bilgiyi değiştirdi. Bilginin doğruluğunu kişiye, kültürüne, duruma göre değişebileceği için, bilginin doğruluğundan çok üretilmesi ve kullanışlığı önemlidir. Bilginin öğrenci tarafından yapılandırılmasını (oluşturulmasını) anlatım eder. Öğrenci bilgiyi aktif olarak özümler ve davranışa dönüştürülür.Anlamlı öğrenme, keşfederek öğrenme, bağlamsal öğrenme, düşünmeyi öğrenme, araştırma - keşfetme veproblem çözme gibi bilişsel beceriler geliştirilir. A Bilgi ve beceri kazandırmaktan çok, bireylerin düşünmesi, anlaması, kendi öğrenmelerinden mesul olması, kendi davranışlarını denetim etmesi ve deneyimler yaşamasını vurgular.A Yapılandırmacı öğrenmede "etkinlik merkezli" eğitim uygulamaları gerçekleştirilir. Yapılandırmaahğm esas varsayımları (Olssen, M., (1966):1. Bilgi çevreden tepkisiz biçimde alınmaz, algılayan fert tarafından etkin olarak yapılandırılır.2. Bilgiyi ulaşmak bireyin yaşamını düzenleyen bir ahenk sürecidir. Bilen kişi, zihni dışında var olan bağımsız bir dünyayı keşfetmez.3. Bilgi bireysel ve toplumsal olarak oluşturulur. Yapılandırmacı (oluşturmacı) öğrenmenin özellikleri:• Yeni öğrenilecekler önceki (mevcut) öğrenilenlere bağlıdır. Yeni bilgiler, var bilgilere dayalı olarak öğrenilir.• Öğrenme sosyal etkileşimle (öğrencinin çevre-öğretmen-arkadaş grubu-aileyle etkileşimi) daha etkilidir.• Öğrenciler kendi öğrenmelerinden sorumludur. Kendi bilgilerini tekrar kendileri oluşturur.Etkili ve anlamlı öğrenme gerçek öğrenme ortamında gerçekleştirilir. Yapılandırmacı öğrenme kuramları öğrenmede iki esas kuramı ön planda tutmaktadır. Bunlar;1. Bilişsel yapılandırmacılık; J. Piaget'e göre öğrenme zihinsel yapıda meydana gelen denge (özümleme - uyumsama - adaptasyon) süreçlerinden oluşur.2. Sosyo - kültürel yapılandırmacılık; Vygotsk'ye göre öğrenme çocuğun çevreyle etkileşime geçmesiyle oluşur. Bir öğreninin kendi başına elde edebileceği performans düzeyi ile bir öğretici rehberliğini de ulaşabil-ceği performans düzeyi farklıdır. (Yakınsal gelişim alanı) çocuk öğretici rehberliğinde (etkileşimde) daha etkili öğrenir. Bilgi çevresel faktörler aracılığıyla yapılandırılır. Çocukta önce dil, sonra düşünceler gelişir ve dil aracılığıyla çevresini algılar ve bilgiyi yapılandırır. Yapısalcı (Yapılandırmacı) öğrenme Aşamaları I. Aşama: Önceki bilgiler harekete geçirilir.Öğrencilerin yeni yapılandıracakları bilgiler ile ilgili hazırbulunuşluk düzeyi sağlanır. Bu amaçla ön koşul bilgiler tamamlanır ve güdülenme sağlanır. Bunun için mevzu, bahis ile ilgili ön bilgiler soru-cevap tekniği ile yönlendirilir.II. Aşama: Yeni bilgininin kazanılmasıÖğrenme konularının (bilgi) ezberlenmesi yerine anlama ve oluşturma hedeflenmelidir. Bu düşünceden devinim ile öğrencilerin "bütünü", onun "ilgili parçalarını" ve parçalardan "tekrar bütünü görmesi" gerekir. Konular (bilgi) birbirinden soyutlanmış, ayrı ayrı, yüzeysel ve genişliğine değil, "derinliğine" öğrenilmelidir. III. Aşama: Bilginin anlaşılmasıPiaget'e göre, öğrenci bilgi ile karşı karşıya kaldığında, onun için anlama ve kavrama süreci başlamış olur. Bu süreçte iki yol kullanılır.• özümleme: Eğer yeni bilgi, daha önce edinilen bilgilerle çelişmiyorsa ve var olan zihinsel yapıya (şemaya) uyuyor ise olduğu gibi öğrenilir.• Uyma (Uyum kurma - düzenleme): Eğer yeni bilgi daha önceki bilişsel yapıya (şemaya) yerleşmiyor ise ve uymuyor ise, bu kere zihninde yeni düzenlemeler yapılır, (şemanın niteliği değiştirilir ya da yeni bir şema oluşturulur.) Böylece denge (öğrenme) oluşur. IV. Aşama: Bilgiyi uygulamaÖğrenilen bilgi işlevsel hale getirilmelidir. Bilgi yalnızca öğrenildiği sınıf ve ortamda kalmamalı (yani durağan bilgi olmamalı) bilgi eş ya da sorun durumlarında uygulanabilir, aktarılabilir (yani transfer bilgi) olmalıdır. Bilgi günlük yaşamda karşılaşılabilecekher durumda aktarılabilir olmalıdır. V. Aşama: Bilginin farkında olmaÖğrencilere sahip oldukları bilginin farkında olmalarını salğayacak etkinlikler düzenlenmelidir. Öğrenci bilgisini hangi durumda kullanabileceğini anlamalıdır. Bu nedenle bilginin farklı durumlarda kullanılarak farkında olmayı sağlayan drama, proje çalışması, örnek vaka incelemesi gibi zenginleştirilmiş öğretme-öğrenme etkinlikleri gerçekleştirilmelidir. Yapılandırmacı öğretim Yaklaşımının Öğretim Sürecine İlişkin Esas İlkeleri• Öğrencileri, konuya alaka uyandıracak problemlere yöneltir.• Eki bilginin devinim egeçirilmesi ve yeni bilgiyle ilişkilendirilerek öğrenme sağlanır.• Öğretim programı tümdengelim yoluyla ve esas kavramlara ağırlık verilerek işlenir.• Konular derinliğine ve genişliğine ele alınmalıdır.• Program öğrencilere okulda ve mektep dışında faydalı olacak bilgi, beceri ve değerlere göre hazırlanmalıdır.• Öğretim programı öğrenci sorunlarına göre yönlendirilir.• Öğretme - öğrenme etkinlikleri; ikincil kaynaklar (ders kitaları, mecmua vb.) yerine birincil kaynaklara (gerçek öğrenme ortamı, işlenmemiş ham veriler) yöneliktir.• Öğrencilerin bireysel görüşlerinin ortaya çıkmasını sağlama ve görüşlerine değer verme• Ön bilgiler, öğretim için başlangıçtır.• Etkinlikler, hatırlamaya göe değil, bilimsel araştırmaya (problem çözme) yönelik olarak yapılmalıdır.• İçerik esas düşüncelere göre organize edilmelidir.• Bilginin anlaşılması ve uygulanması gerçekleştirilir.• Bilgi tepkisiz değil, etkin yapılandırılmalıdır.• Öğrenme süreçleri, bireysel bağımsızlığa işbirliğine, üreticiliğe, etkin katılıma ve araştırıcılığa dayanmalıdır.• Öğretim programının öğrencilerinin katılımıyla yönlendirilmesi sağlanır.• Öğrenme sürecinde sosyal etkileşim (işbirliği) sağlanmalıdır.• Öğrencilerin özgün bilişsel yapı ve süreçlerini kendilerinin oluşturacağı etkinlikler (yaşantılar) düzenlenmelidir.• Öğrenme sorumluluğu öğrencilere verilmelidir.• Değerlendirmenin öğretim sürecine dönük olarak yapılması söz konusudur.• Öğrencilerin öz değerlendirme yapmalarına imkan verir.• Değerlendirme sürecine öğrenciyi, arkadaş grubunu ve aileyi de katar. Yapılandırmacı öğretimin Özellikleri• Yapısalcı anlayışta öğrenci öğrenmeden mesul ve süreçte aktiftir.• Öğretmen bilginin inşa edilmesinde öğrenciye lüzumlu malzemeyi ve ortamı hazırlar.• Öğretmen, öğrenme ortamında öğrenciye uygulama - tecrübe ve keşfetme fırsatları yaratır.• Öğretmen, öğrenci özelliklerini ve girişimciliklerini öğretimde esas kabul eder.• Öğretmen öğretmez, deneyimler yaşatır. Öğrenci deneyimlerle öğrenir. Öğretmenin rolü öğrencinin ilgisini çekmek için problemler, sorular ve kavramlar çerçevesinde bilgiyi yapılandırmayı organize (rehberlik) etmektir. Öğretmen, öğrencilerin yeni bakış açıları geliştirmelerine ve önceki öğrenmeleri ile bağlantı kurmalarına yardımcı olur.• Öğrenme birincil derecedeki kaynaklara (öğrenme konusu ile ilgili doğal ve gerçek ortama) dayanır.• Öğrenme esas kavramlar etrafında yapılandırılır.• Gözlem, koleksiyon, sergi, tartışma gibi teknikler uygulanır.• Değerlendirme sonuç değil, sürece yöneliktir. Öğretmen gözlemleri, öğrenci çalışmalarını toplanması, ürün (ödev, proje, rapor) ve performansın sergilenmesi gibi ölçme yaklaşımları kullanır (potfölyö değerlendirme). Değerlendirme sonuçları öğrencinin gelişiminde kullanılır.• Öğretme değil, öğrenme esastır.• Öğrencilerin derslerde geçen esas kavramları anlayıp anlamadıkları temele alınır.• Öğrenci özerkliğe ve girişimciliğe cesaretlendirilir.• Öğrencide doğal merak desteklenir.• Öğretmen öğrencinin özgüveninin ve sorumluluğunun gelişimine yardımcı olur.• Etkinliklerde öğrenci merkezdedir. Öğrenciler bilgiye ulaşmak için sorular sorar, deneyimler yaşar ve sonuca ulaşır.• İşbirliğine dayalı öğretim yöntemleri kullanılarak, birbirinden öğrenme sağlanır. Yapılandırmacılıkta sosyal etkileşimi gerçekleştirerek öğrenmeyi sağlamak esas özelliklerden biridir.• Öğrencilerin geleceğe yönelik tahminler yapması ve denenceler (hipotezler) üretmesi özendirilir.• Öğrencilere neden-sonuç ilişkilerini kuracakları yaşantılar kazandırılır.• Yapılandırmacı öğretim uygulamalarında; probleme dayalı öğrenme, işbirliğine dayalı öğrenme, sorgulamaya dayalı öğrenme, buluşa dayalı öğrenme gibi tekniklere yer verilir. TEMEL ÖĞRETME MODELİ (Glasser)Glasser, okulda etkili öğretimi gerçekleştirmede dört öğeden oluşan bir model (temel öğretme modeli) geliştirmiştir. Bu modelin dört esas aşaması ve işlevleri şu şekildedir: Hedeflerin Saptanması• Öğretim hedefleri saptanır.• Davranış olarak anlatım edilir. öğrenme için lüzumlu giriş davranışlarının belirlenmesi• Yeni öğrenme konuları ile önceki öğrenme konuları arasında bağ (önkoşul öğ-renmeler-hazırbulunuşluk) kurularak öğrenmeyi sağalama. Öğrenme-Öğretme ortamının seçimi ve düzenlenmesi• Uygun öğrenme - öğretme ortamı.• Öğretimi uygulama (strateji, yöntem, teknik, öğretim hizmetleri). Değerlendirme• Öğrenme sürecinin sonunda, öğrenme ne düzeyde gerçekleşti?• Öğrenme eksiklikleri kalmışsa, bunlar tamamlanır, yanlışlar düzeltilir.• Öğrenciye başarısı hakkında dönüt verilir. Alıntı