Kpss Coğrafya Türkiye’de Göller ve Oluşumu

[Lucas]

Kpss Coğrafya Türkiye’de Göller ve Oluşumu Türkiye’de Göller ve Oluşumu Karalar üzerinde çeşitli sebeplerle çanaklaşmış alanlarda biriken su kütlelerine göl denir. Türkiye göl bakımından varlıklı bir ülke olarak sayılamaz. Ülkedeki yekün göl ve bataklık saha 10000 km2 kadardır. Ülkemizdeki doğal oluşumlu göller, genellikle belli alanlarda toplanmış halde bulunur. Güney MarmaraGöller YöresiTuz gölü ve ÇevresiVan GölüGöller kaynak suları, akarsular ve yağışlar ile beslenir. Göllerin suları iklim koşulları, beslenme kaynakları, gölün bulunduğu arazinin yapısı ve gideğeni olup olmamasına göre acı, tatlı, sodalı ve tuzlu olabilmektedir. Eğer bir göle kaynağından olması gerekenden çok su gelirse gölün su miktarı vakit ile artar. çok olan bu sular akarsu halinde olan gideğen(göl ayağı) ile dışarıya akar. İznik, Çıldır, Eğirdir ve Beyşehir gibi göllerin gideğenleri vardır ve suları bu yüzden tatlıdır.Van, Tuz, Burdur ve Acı göl gibi göllerimiz gideğeninin olmaması sebebiyle acı, tuzlu veya sodalıdır.Tuz gölünden tuz, Van gölünden soda elde edilir.Türkiye’deki göllerden tarımda sulama, içme v kullanma suyu elde etme, enerji üretimi, ulaşım, tuz ve soda üretimi, su ürünler ve turizm gibi birçok alanda yararlanılmaktadır. A. Doğal Göller Volkanik, karstik ve tektonik olaylar ile buzullar, akarsular, dalga ve akıntı etkileriyle oluşurlar. Ülkemizde en yaygın olarak görülen göl tektonik göllerdir. Tektonik GöllerYerkabuğundaki kıvrılma ve kırılmalar sonucunda oluşan çukurlara dolan su kütlelerinden oluşur. Marmara’da, Manyas, Ulubat, Sapanca, İznik gölleriAkdenizde, Kovada, Eğiridir, Burdur, Acıgöl, Beyşehir gölleri İç Anadolu’da, Tuz gölü, Tuzla, Akşehir, Ilgın gölleri Doğu Anadolu’da, Hazar ve Aktaş gölleri tektonik göllerdir. Volkanik GöllerVolkan konisinin tepesinde bulunan krater çukurlarının yada volkanik patlama ile oluşan maarların su ile dolması sonucunda oluşan göllerdir. İç Anadolu’da Meke Tuzlası, Doğu Anadolu2da nemrut gölü, Isparta yakınlarındaki gölcük gölü birer volkanik göldür.Karstik GöllerKalkerli arazilerdeki erime çukurlarının su ile dolması sonucu oluşur. Akdeniz ve iç Anadolu’da rastlanır. Kestel, Elmalı, Suğla, Söğüt, Obruk ve Avlan gölleri en güzel örneklerindendir.Buzul (Sirk) GölleriBuzul aşındırması sonucu oluşan çanaklarda oluşan su birikintileri sonucunda oluşan göllerdir. Ağrı, Erciyes, Kaçkar, Uludağ, Bolkar dağlarında görülür.Set GölleriÇukur veya vadilerinin önünün herhangi bir kütle ile kapanması sonucu oluşur. Set oluşturan kütle hangi yolla meydana geldiyse o adla isimlendirilir. Volkanik set gölleri: Volkandan çıkan lavların bir çukurluğun önünü kapatması ile oluşur.Van, Balık, Nazik, Çıldır gölleri bu şekilde oluşmuştur.Alüvyal set gölleri: Akarsu vadilerinin alüvyal birikimlerle kapanması sonucu oluşur.Köyceğiz gölü, Eymir ve Mogan gölleri, Marmara gölü en güzel örnekleridir.Kıyı set gölleri (Lagün, Deniz Kulağı): Kıyılardaki koyların ağız kısımlarının zamanla kıyı okları tarafından kapanması ile oluşur.Terkos, Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri gibi.Heyelan set gölleri: Heyelan sonucu kayan kütlenin akarsu vadilerini kapatması sonucu oluşur.Sera, Uzungöl, Tortum, Abant, Yedigöller birer heyelan set gölüdür.B. Baraj Göllleri Türkiye’de göller ve oluşumu konusunda ikinci ana başlık Baraj Gölleridir. Akarsu vadilerine yapılan barajların etkisiyle biriken suların oluşturduğu suni göllerdir. Elektrik enerjisi üretimi, kullanma, içme suyu, tarımda sulama suyu elde etmek için yapılır. kpsskonu