Kpss Coğrafya Türkiye’de Akarsular

[Lucas]

Kpss Coğrafya Türkiye’de Akarsular Türkiye’de Akarsular Kpss coğrafya dersinin bu bölümünde önce ülkemizdeki akarsuları coğrafi bölgelere göre listeleyelim. Karadeniz Akarsuları Yatak eğimleri, hidroelektrik enerji,aşındırma güçleri fazladır. Dar ve derin vadi içinde akmaktadır. KızılırmakYeşilırmakBartın ÇayıKelkit çayıFilyosDoğankent çayıÇoruhİyidereFırtına deresi Akdeniz Akarsuları En çok akım kış aylarındadır. Ancak Manavgat, Eşen gibi akarsular karstik kaynakla beslendiği için yaz aylarında da akımları gürdür. Dalaman çayıEşen çayıManavgatAksuKöprüSeyhanCeyhanAsi Ege Akarsuları Eğimi, enerji potansiyeli ve aşındırması az olan akarsulardır.Menderes çizerler ve vadi tabanları geniştir. BakırçayGedizBüyük MenderesKüçük Menderes Marmara Akarsuları Eğimleri azdır. Dolayısıyla hidroelektrik potansiyelleri azdır. Meriç (Ergene)SakaryaSusurlukOrhaneli çayıNilüfer çayıGönen çayı İç Anadolu Akarsuları Sel rejimi özelliği olan akarsulardır. İlkbahar en çok akıma ulaştıkları dönemdir. Çarşamba suyuPorsukSakaryaKızılırmakSamantı çayı Doğu Anadolu Akarsuları Kış aylarında yağışın kar şeklinde olması sonucu akımın en az olduğu dönem de kış aylarıdır. FıratArasKuraKarasuMuratDicleArpaçayZap suyuGüneydoğu Anadolu Akarsuları Bu bölgede akarsular derin vadi içinde akar. Bu yüzden bölgede sulamadan direk olarak yararlanılmaz. Bu yüzden genelde baraj üzerinden sulama olur. FıratDicleCoğrafi bölgelere göre akarsularımızın dağılışı bu şekildeydi. Şimdi Türkiye’de akarsu özelliklerine göz atalım Türkiye’de Akarsular ve Özellikleri Türkiye’de akarsular denge profilinden (yatak eğimi deniz seviyesine kadar yaklaşmış olan akarsular) uzaktır. Yüksek ve dağlık ülke olmamız bunun nedenidir. Ayrıca bu sebepten akarsularımızın döşek eğimleri, akış hızları, hidroelektrik enerji potansiyeli aşındırması fazladır.Tüm bunlara dayanarak da akarsularımızda ulaşım elverişli değildir. Sadece Bartın çayı ulaşıma elverişlidir.Ülkemizde denge profiline en yakın akarsular Kıyı Ege ve Marmara Bölgesi’nde bulunur.Dağların kıyı çizgisine ulaşımı ve Türkiye’nin yarımada şeklinde oluşu akarsu boylarını kısa yapmaktadır.Akarsularımızdan sulama, içme, balıkçılık, enerji üretimi ve su sporları alanlarında faydalanırız.Ülkemizde akımlar genelde ilkbaharda en çok seviyeye ulaşır. Sebebi kışın yağan karların erimesidir.Çoruh, Dicle, Fırat, Aras ve Kura gibi akarsular ülkemiz sınırları içinde doğup, sınır dışındaki ülkelere dökülür.Asi ve Meriç nehri sınırlarımız dışında doğup ülkemizden geçerek denize dökülür.Yağış rejiminin düzensiz olması ve yağış biçimleri, ülkemizde akarsu rejimlerinin düzensiz olmasını sağlamıştır.Akarsu havzalarımızda ne kadar endüstriyel kuruluş varsa o bölgenin akarsuları daha kirlidir.Genelde doğu batı yönlü akışlar vardır.Ege bölgesinde döşek eğimleri az olduğu için menderesler oluşur. Mendereslerin akış hızı, aşındırması, enerji potansiyelleri azdır. Yana doğru aşındırma ve biriktirme ise fazladır.Sınırlarımız içinde en büyük akarsu Kızılırmak, sınır dışını da katarsak en büyük akarsu Fırat’tır.Meriç Nehri Yunanistan ile, Aras Nehri de Ermenistan ile sınır olma özelliği taşıyan akarsularımızdır.Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’nde döşek eğimleri fazladır. Bu yüzden akarsular derin vadiler şeklinde akar. Bu şekilde derin vadide akan akarsularımızda taşkınlar olmaz. Ancak Meriç Nehri bu özelliklerde olmadığı için derhal derhal her yıl taşıyor.Havza Kpss coğrafya Türkiye’de Akarsular konusunda yer saha havza kavramı, bir akarsuyun kolları ile beraber kapladığı alanı belirtir. Eğer akarsu denize ulaşabiliyorsa buna açık havza denir. Eğer akarsu denize ulaşamayıp başka bir yerde son buluyorsa buna da kapalı havza denir. Türkiye’de Açık Havzalar KızılırmakYeşilırmakSeyhanCeyhanAsiBakırçayGedizTü rkiye’de Kapalı Havzalar Tuz Gölü (Yağış olmadığından)Konya Kapalı Havzası (İklim ve yer şekillerinden)Van Gölü (Yer şekillerinden)Aras ve Kura (Hazar Gölü’ne döküldüklerinden)Göller yöresindeki Burdur, Acıgöl, Salda Gölü ve Yarışlı Gölü kapalı havzaları (Karstik arazi yapısı ve yer şekillerinden dolayı)En geniş kapalı havzalar İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’ndedir.Ülkemizde yer saha akarsu havzalarının alanları genelde dardır. Bunun başlıca sebebi ülkemizin yer şekilleri ve yarımada şeklinde olmasıdır. kpsskonu