Katatonik Şizofreni Nedir?

[Doroti]

Katatonik Şizofreni Nedir? Katatonik kişinin belli bir durumda uzun süre kıpırdamadan kalması demektir. Katatonik şizofreninin en önde gelen belirtileri devinim alanındadır. Katatonik tip şizofreninin başlıca özelliği motor hareketsizlik, aşırı motor etkinlik, aşırı negativizm, seçici konuşmamazlık, istemli davranışlarda acayiplikler, ekolali ya da ekopraksiyi kapsayabilen belirgin bir psikomotor bozukluktur. Ekolali, başka bir kişi tarafından yeni söylenen bir sözcüğün ya da deyişin papağan gibi açıkça ve anlamsız bir biçimde patolojik olarak yinelenmesidir. Ekopraksi, başka bir kişinin davranışlarını durmadan taklit etmedir. Diğer özellikleri basmakalıp davranışlar, otomatik baş eğme ya da taklitçiliktir. Ağır Katatonik stuporda kendisini ya da başkalarını yaralamasını önlemek için kişinin yakın gözlem altında tutulması gerekebilir. Bitkinlik ya da kendine ziyan verme davranışları da olabilir. Motor hareketsizlik, katalepsi(balmumu esnekliği), ya da hastanın ancak tekrarlayan şiddetli uyaranlarla uyandırılabildiği derin uyku veya cevapsızlık vaziyet (stupor)la kendini gösterebilir. Aşırı motor faaliyet açıkça amaçsızdır ve dış uyaranlardan etkilenmez. Bu kişiler Katatonik hareketsizlik ve aşırı hareketlilik ve heyecan arasında gidip gelebilirler; ancak her iki durumda da motor belirtiler ön plandadır. Çoğunlukla hasta belirli bir duruşta uzun süre kalır, dışarıdan yapılan ilişki kurma girişimlerine pasif gibidir. Yemez, içmez, uyumaz, konuşmaz, verilen öğütlere uymaz. Kimi ani atak, aşırı hareketli bir durumu olabilir. Kimi yatağında kımıldamadan komadaymış gibi yatar. Donakalım durumunda kimi telkine aşırı yatkınlık görülebilir ve hastaya istediğiniz duruşu verebilirsiniz(mum esnekliği).Katatonik reaksiyonun başlangıcı diğer tiplerden daha hızlı olabilir; ancak büyük olasılıkla daha önce gerçeklerden kopma ve durgunlukla ilgili ipuçları göstermiştir. Hareketsiz duran katatonik hastaların kol ve bacakları şişebilir. Hasta dış çevre ile ilişkisini kesmiş gibi görünürse de, gerçekte çevrede olup bitenleri tanımakta ve kaydetmektedir; ama pasif görünmektedir. Eksitasyon döneminde katatonik hasta büyük bir sıkıntıyla sürekli dolaşarak anlamsızca durmadan konuşabilir. Bugün şizofreninin bu formuna belki de tuhaf hareketlerin giderilme-sinde ilaç tedavisinin başarılı olması nedeniyle nadiren rastlanmaktadır. Başlangıç çoğunlukla 15–25 yaş arasındadır ve ani olur. Tekrarlanan yüz hareketleri ve ilkel girişken davranışlar görülebilir.Tanı ve TedaviPsikoz belirtileri başladıktan sonra en az 6 ay devam etmesi gerekir ki hastaya şizofreni tanısı konulsun. Eğer daha kısa süre geçti ise hastanın tanısı tam olarak konmaz beklenir (kısa psikotik bozukluk, şizofreni benzeri bozukluk, vs). Kimi şizofreni yaşanılan umumi tıbbi bir duruma bağlı olarak ta ortaya çıkabilir. Bunun ayrımını tam olarak yapmak mümkün değildir. Ancak hastalıkla şizofreni arasındaki ilişki bilimsel olarak doğrulanırsa bundan söz edilebilir.Şizofreninin tedavisinde yeni çıkan ilaçlar büyük ufuklar açmıştır. Bu ilaçların kimi yıllarca toplumdan kaçmış hastalara bile faydalı olduğu görülmektedir. Tedavide ilaçlar ilk sırada gelir. Bu hastalık için psikoterapilerin yeri neredeyse yok gibidir. Sosyal yardımlar ise toplumsal uyumun daha iyi olmasını sağlar. Böylece şizofreni hastalığının ortaya çıkardığı fiziksel ve sosyal yıkım çok daha uzun sürede ve daha az ortaya çıkar.