KPSS 17 Yüzyıl Islahat Hareketleri
KPSS 17. Yüzyıl Islahat Hareketleri II. Osman (Genç Osman) 17. yüzyılda ıslahat yolunda ilk ağırbaşlı adımı Genç Osman atmıştır. Genç Osman’ın ıslahatları şunlardır: 1- Şeyhülislam’ın fetva vermek dışındaki yetkilerini elinden aldı. Böylece ilmiye sınıfının devlet işlerine karışmasını önlemiştir. 2- Maliyeye önem verdi. Din adamlarına ve askerlere fazladan verilen paraları kesti.3- Genç Osman, saray dışı evlilik yaparak sarayı halka açmaya çalışmıştır. Genç Osman bu yönü ile sosyal alanda ıslahat yapan ilk padişahtır. 4- İlk kez Yeniçeri Ocağını kaldırmayı düşünmüştür. Bunu havadis, bilgi, salık saha yeniçeriler Genç Osman’ı öldürmüşlerdir. IV. Murat1- İçki, tütün, gece sokağa çıkma yasağı getirmiştir.2- Koçi Bey’e duraklamanın nedenleri ve çareleri ile ilgili Koçi Bey Risalesi’ni hazırlattı.3- Kuvvet ve şiddet yoluyla devlet otoritesini yeniden sağlamıştır. 4- Yeniçeri ve sipahi zorbalarını ortadan kaldırdı. Bu vaziyet İstanbul’da asayiş ve güvenliğin yeniden kurulmasını sağladı.5- İran üzerine iki sefer düzenledi. Bu seferler sırasında Anadolu’daki Celaliler ortadan kaldırılmış, güvenlik ve güvenlik sağlanmıştır.6- Tımarlar eskiden olduğu gibi savaşlarda yararlılık gösterenlere verilmiştir. Islahatçı Sadrazamlar a-Kuyucu Murat Paşa I. Ahmet devrinde sadrazam olmuştur. Celali isyanlarına karşı katı tedbirler aldı. Bunun için bir çok isyancıyı idam ettirdi. b-Tarhuncu Ahmet Paşa IV. Mehmet zamanında sadrazam oldu. Tarhuncu Ahmet Paşa’nın ıslahatları şunlardır: 1- Hazineye borcu olan kişilerden bu borçları öğrenim etti.2- Bütçe açığının saray masraflarının çokluğundan ve lüzumsuz harcamalardan kaynaklandığını görerek bunları azaltmaya çalıştı.3- Osmanlıda ilk kere resmi devlet bütçesini hazırladı.4- Divan üyeleri ve bazı yöneticilerden hazineye nakit aktardı. Çıkarı elden giden kimselerin faaliyetleri sonucunda, Tarhuncu Ahmet Paşa idam edilmiştir. c- Köprülü Mehmet PaşaValide Turhan Sultan’ın teklifi üzerine, Köprülü Mehmet Paşa bazı şartlar karşılığında sadrazam olmayı kabul etmiştir. Böylece şart koşarak sadrazam olan ilk kişi olmuştur. Faaliyetleri: 1- İlk iş olarak ilmiye sınıfı ile uğraştı. Ulemaya nasihatlarda bulundu. 2- Devletten haksız yere alınan paraları kesti.3- Erdel’deki isyanı bastırdı.4- Savaştan kaçan yeniçerileri cezalandırdı.5- Devletin gelir ve giderlerini dengeleyerek maliyeyi düzenledi.6- Devlet kadrolarına işin ehli olan kişileri atadı.7-Çanakkale Boğazındaki Venedik ablukasını kaldırdı.8-Venedikliler tarafından işgal edilen İmroz, Limni’yi art aldı. d- Köprülü Fazıl Ahmet PaşaBabası Köprülü Mehmet Paşa’dan sonra sadrazam oldu. 1- Maliyeye önem vererek bütçe açığını kapattı.2- Orduyu disiplin altına aldı.3- Venediklilerden Girit adasını aldı.4- Avusturya’dan Uyvar kalesini alıp, Vasvar Antlaşmasını imzaladı.5- IV. Mehmet ile Lehistan seferine çıkarak Bucaş Antlaşmasını imzaladı. 17. yüzyılda köprülüler ailesinden sadrazamlık makamına getirilen diğer devlet adamları şunlardır: e- Merzifonlu Kara Mustafa Pş.II. Viyana kuşatmasındaki başarısızlığı yüzünden idam edildi. f- Köprülü Fazıl Mustafa Paşa ğ- Amcazade Hüseyin PaşaKutsal İttifak savaşlarına son vererek Karlofça ve İstanbul Antlaşmalarını imzaladı. Islahatların Özellikleri1- Bu dönem ıslahatları gelişme aşaması bulamamış düşünce aşamasında kalmıştır.2- Kuvvet ve şiddet yolu ile ülkede asayişin sağlanması yoluna gidilmiştir.3- Islahatlarda Avrupa örnek alınmamıştır.4- Yeniçeri, ulema ve halkın tepkisi ile karşılaşmıştır.5- Yönetim, hukuk ve teknik alanlarda ıslahat yapılmamıştır.6- Duraklamaya çözüm olmadı.7- Islahatların ağırlık noktasını ordu ve iktisat oluşturur.8- Islahatların öncülüğünü padişah ve devlet adamları yapmış ve ıslahatlar şahıslara bağlı kalmıştır.
|