TANIM Teleks makinesini kullanarak, şehir içi, şehirlerarası ve uluslararası haberleşmeyi sağlayan kişidir. GÖREVLER - Gelen teleks haberini en seri şekilde ait olduğu merkeze yazarak iletir, - Arıza nedeni ile bulunamayan merkezleri başka yollardan bulur ve haberi ait olduğu merkeze bildirir, - Telgrafları yıldırım, acele, servis işaretli oluşlarına göre ayırır ve öncelik sırasına göre yazar, - Mesajı hatasız olarak alıcısına ulaştırır, - Kayıtların sağlıklı bir şekilde yapılmasını sağlar, - Cihazların verimli çalışıp çalışmadığını gözler ve çalışmalarını sağlar, - Teleks cihazının üzerinde bant (şerit) olup olmadığını her vakit denetim eder. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Teleks cihazı (perforatör cihazı/telem), - Kağıt şeritler (rulo bant), - Teleks şeridi (perforatör bandı/jelem şeridi), - Basılı formlar, - Uluslararası teleks kod rehberi, - Çeşitli kırtasiye malzemeleri vb. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Teleks operatörü olmak isteyenlerin; - Ayrıntıları algılayabilen, dikkatli, - Belleği güçlü, - El, parmak ve gözleri sağlam, bu organlarını eşgüdümle kullanabilen, - Aynı işi sürekli yapmaktan bıkmayan kimseler olmaları gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Teleks operatörleri özellikle kapalı bir mekanda çalışır. Çalışma ortamı pak ve rutubetsizdir. Yalnız makinelerin çalışması sırasında gürültü oluşur. Teleks operatörü işini oturarak ve genellikle tek başına yürütür. Gece, hafta sonu veya bayram günleri görev yapmak (nöbete kalmak) gerekebilir. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI - Teleks operatörleri haberleşme gerektiren bütün özel ve halk işyerlerinde çalışabilirler. Başlıca çalışma yerleri; Posta İşletmesi Telgraf Merkezleri ve Büroları, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, Türk Silahlı Kuvvetleri ile özel sektör işyerleridir. - Teknolojik gelişmeler sonucu ortaya çıkan daha çağdaş iletişim araçları (örneğin; faks, bilgisayar) teleks kullanımını giderek azaltmaktadır. - Gelecekte teleks kullanımının giderek ortadan kalkacağı ve bu mesleğe çok çok ihtiyaç duyulmayacağı düşünülmektedir. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Teleks operatörlüğünün belli bir eğitim yeri yoktur. İşletmeler kendi elemanlarını kendileri yetiştirebileceği gibi posta işletmeleri bünyesinde yetişmesini de sağlayabilir. Eğitim posta işletmesinin telgraf müdürlükleri bünyesinde, bunun olmadığı yerlerde ise muhabere servislerinde verilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü'ne bağlı endüstri iş liselerinde bulunan telekomünikasyon bölümünde de dolaylı olarak teleks operatörlüğü eğitimi verilmektedir. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Endüstri iş liselerinin "Telekomünikasyon" bölümlerinde eğitim görebilmek için ilköğretim mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına müsait olmak gerekir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ - Teleks operatörlüğü henüz örgün ve yaygın eğitim kapsamında olmadığından belli bir eğitim süresi yoktur. Her işletme kendi elemanını yetiştirmeye çalışmaktadır. Bunun süresi de kişinin bilgi, beceri ve çalışma isteğine göre değişmektedir. Posta işletmesi bünyesinde çalışanlar için düzenlenen eğitim 4 ay sürmektedir ve hizmet-içi eğitim niteliğindedir. - Iş liselerinin "Telekomünikasyon" bölümlerinde eğitim süresi 4 yıldır. - Kurum mevzuatı Teleks operatörünün çalışma yeri olan posta işletmeleri aynı zamanda en önemli eğitim yeri olarak da karşımıza çıkmaktadır. Yakın geçmişe kadar ilkokul, ortaokul, idadi ve idadi dengi bir mektep mezunu olan kişiler arasında belli esaslar çerçevesinde sınavla eleman alınmakta ve bunların arasından teleks operatörü seçilmekte iken şimdi iş lisesi mezunları alınmaktadır. Posta İşletmesi Başmüdürlüğü operatör açığına göre yeni veya eski memurlar arasından bu işi yapabilecek durumda olanları seçmekte ve 4 aylık bir eğitimden geçirmektedir. - Eğitim boyunca; Açılış-kapanış, klavye ve bant okuma, yurtiçi teleks işlemleri, yurtdışı teleks işlemleri, muhabere ve fono telgraf, personel işlemleri, halkla ilişkiler, posta işletmesinin organizasyonu konularında hem teorik hem de pratik dersler verilmektedir. Özel firmalardan dilek gelmesi durumunda onların elemanları da eğitimden geçirilmektedir. MESLEKTE İLERLEME Meslekte ilerleme mümkün değildir. Ancak idari yönden mesuliyet artabilir. Endüstri iş lisesi, teknik idadi ve Anadolu teknik lisesi mezunu olanlar, 2 ve 4 yıllık yüksek öğretim kurumlarında giriş sınavını kazanmaları halinde elektronik, elektronik ve haberleşme teknikerliği veya mühendisliği bölümlerine devam edebilirler. BENZER MESLEKLER: Telgrafçı, Telsiz Operatörü (gemi, uçak), Telsiz Telefon Operatörü. BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU - Endüstri iş lisesi öğrencileri işletmelerde beceri eğitimi süresince asgari ücretin 0'undan az olmamak üzere ücret alırlar. - Uzun süreli bir eğitimi olmadığı için elemanlar özel sektörde işçi, halk sektöründe Devlet memuru veya sözleşmeli olarak işe alınmakta ve bu statüde eğitim verilmektedir. Özel sektörde asgari ücret başlangıç olmak üzere çalışma yılı ve deneyime göre ücret değişmektedir. Bu da asgari ücretin 2-3 katı dolayındadır. Halk kesiminde ise 657 Sayılı Kanuna göre ücret alınmaktadır. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER - İlgili Eğitim Kurumları, - Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Iş Danışma Merkezi, - Bünyesinde Iş Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri. Kaynak: İskur