TANIM Türkiye’nin ve Türk vatandaşlarının haklarına ve çıkarlarına müsait olarak yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarla ilişkileri yürütmek üzere Dışişleri Bakanlığınca atanan kişidir. GÖREVLER - Hükümetçe belirlenen esaslara uyan dış politikayı uygular ve Türkiye Cumhuriyetinin yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarla olan ilişkilerini yürütür, - T.C. uyruklu, gerçek ve tüzel kişilerin yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlar karşısında hak ve çıkarlarını korur, geliştirir ve bu alanlarda diplomasi ve konsolosluk korumasını sağlar, - Türkiye Cumhuriyetinin yabancı devletlerle, bunların temsilcilikleri ve temsilcileri ile uluslar arası örgüt ve ilgili bakanlıklarla işbirliği yaparak ilişki ve görüşmelerini yürütür, Bu ilişki ve görüşmeler sonucu gerekiyorsa uluslar arası anlaşmaları tekrar diğer bakanlıklarla işbirliği içinde yapar, - Diğer bakanlık ve kuruluşların dış politikayı etkileyen etkinlik ve ilişkilerinin Devletin dış politikasına uygunluğunu sağlar, bu kuruluşların uluslar arası kuruluşlar ve yabancı halk ve özel kuruluşlarıyla kendi görev alanlarına giren ilişkilerin eşgüdümünü sağlar ve bunlara katılır, - Mali, ekonomik ve diğer konularda ilgili kuruluş ve kuruluşlarca yürütülmesi gereken dış ilişki ve görüşmelerin dış politikaya müsait olarak yürütülmesini gözetir, - Türkiye Cumhuriyetini temsil yetkisine sahip olarak geçici görevle görevlendirilen temsilciler ve temsil heyetlerine Türkiye Cumhuriyetini bağlayacak konularda hükümetlerin buyruk ve talimatlarını iletir, - Yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarda temsil işlerini yetkili makam olarak yürütür, - Yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlardaki gelişmeleri ve bunlar arasındaki ilişkileri izler. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Diplomat (Dış İşleri Iş Memuru) olmak isteyenlerin; - Üstün bir akademik kabiliyet düzeyine sahip, - Söz ve yazıdaki ayrıntıyı, öz ifadeyi algılayabilen, - Sosyal bilimlere ilgili ve bu alanda başarılı, - Başkalarını etkileyebilen, düşüncelerini başkalarına söz ve yazı ile aktarabilen, - İnsanlarla iyi iletişim kurabilen, - Yeniliklere açık, yaratıcı, coşkulu, - Sorumluluk duygusuna sahip, sır saklayabilen, - Düzgün bir fiziki yapıya sahip ve bedensel özürü bulunmayan, - İleri derecede İngilizce veya Fransızca ve Almanca bilen kimseler olmaları gerekmektedir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI - Diplomatlar (Dış İşleri Iş Memuru) Dışişleri Bakanlığına bağlı olarak, Ankara’daki Merkez teşkilatında ve Türkiye’nin yurtdışında bulunan büyükelçilik, başkonsolosluk ve sürekli temsilciliklerde görev yaparlar. - Yurtdışında kişi, haberleşme ve yapı dokunulmazlığı haklarından yararlanırlar. Ayrıca, gümrük denetiminden de muaftırlar. - Çalışma saatleri görevli bulunduğu ülkenin çalışma saatlerine bağlıdır. Bunun yanısıra saat farkı bulunan ülkelerde gerektiğinde kendi ülkesinin çalışma saatlerine göre de çalışırlar. - Iş hayatlarının üçte iki kadarı dış temsilciliklerde geçer. Yurtdışına her tayin öncesinde tayin yapılacak yurtdışı görev yerleri belirlenir. Tayin kapsamına giren memurlardan tercihlerini bildirmeleri istenir. Yapılan tayinlerde memurların tercihleri imkanlar elverdiği ölçüde dikkate alınır. Iş memurlarının, hizmetin gerektirdiği istisnalar dışında dış görev süreleri en çok beş yıl, merkez görev süreleri ise en az iki yıldır. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Diplomatlar (Dış İşleri Iş Memuru), Dış İşleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı ile yabancı ülkelerde Başkonsolosluklar, Sürekli Temsilcilikler ve Büyükelçiliklerde çalışırlar. MESLEK ÖN EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Ülkemizde diplomat (dış işleri iş memuru) yetiştiren herhangi bir fakülte veya bölüm bulunmamaktadır. Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin Uluslar arası İlişkiler, Halk Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi bölümleri ile Hukuk Fakülteleri veya bunlara denkliği YÖK tarafından onaylanmış yabancı öğrenim kurumları bu mesleğin ön eğitim yerleri olarak sayılabilir. MESLEK ÖN EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Lise veya dengi mektep mezunlarının katılabildiği, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı’nda eşit ağırlık (EA-2) puanına göre öğrenci saha ve eğitim süresi dört yıl olan üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin Uluslar arası İlişkiler, Halk Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi bölümleri ile Hukuk Fakültelerini veya bunlara denkliği YÖK tarafından onaylanmış yabancı öğrenim kurumlarını kazanmış olmak gerekmektedir. (Uygulamada sınav konularının denkliği bakımından Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunları daha çok başarı sağlamaktadırlar.) MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARI Dışişleri Bakanlığı’nın açmış olduğu, adayların yabancı dil ve mektep bilgileri ile akıl yürütme, kavrayış ve anlatım yeteneklerinin ölçüldüğü yazılı ve sözlü iş memurluğu sınavında başarılı olmak gerekir. Sınava girebilmek için aranan nitelikler şunlardır: - Her türlü iklim şartlarına dayanıklı olduğunu tam teşekküllü resmi hastane raporu ile belgelemek, - Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin dört yıl süreyle eğitim veren Uluslar arası İlişkiler, Halk Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi Bölümleri ile Hukuk Fakültelerinin veya bunlara denkliği yetkili kurumca (YÖK) onaylanmış yabancı öğrenim kurumunu bitirmiş bulunmak, - Yazılı eleme sınavın ilk gününde otuzbir yaşından gün almamış olmak, - ÖSYM tarafından yapılan KMS veya KPSS sınavlarından Dış İşleri Bakanlığı namzet iş memurluğuna giriş için belirlenmiş puan türünden sınav ilanında duyurulacak yeterli puan almak gerekmektedir. Sınav Konuları: Yazılı eleme aşamasında, İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinde kompozisyon, Türkçe’den yabancı dile çeviri ve yabancı dilden Türkçe’ye çeviri bölümleri bulunmaktadır. Almanca’dan sınava gireceklerin, İngilizce veya Fransızca dillerinden birinden de sınava girmeleri gereklidir. Ayrıca, iki dilden ani sınava girmek de mümkündür. Yazılı aşamasını kazanan adaylar sözlüye çağrılırlar. Sözlü aşamasında adaylara; Siyasi Tarih, (Osmanlı Siyasi Tarihi, 1789’dan zamanımıza kadar Dünya Siyasi Tarihi, Türk İnkılap Tarihi); Uluslararası Politika; Anayasa Hukuku, Siyasal Sistemler ve İnsan Hakları, Türkiye’nin yönetim yapısı; Uluslararası Hukuk, Devletler Özel Hukuku; Hukukun esas kavramları ve Medeni Hukuk; Türkiye Ekonomisi; Maliye; Uluslar arası Ekonomi; Genel Kültür konularında sorular yöneltilmektedir. Sözlü ve mülakat şeklinde yapılan sınavda adaylar, yukarıda belirtilen konuların tümünden bir defada sınava tabi tutulurlar. ADAYLIK EĞİTİMİNİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ Aday iş memurlarının eğitim süresi iki yıldır. - Sınav sonucunda, Dışişleri Bakanlığına katılan namzet iş memurları, önce esas eğitime, daha sonra kapsamlı olarak hazırlanan hazırlayıcı eğitime ve staja doğal tutulurlar. - Dışişleri Bakanlığı Eğitim Merkezi Başkanlığı tarafından düzenlenen bu esas ve hazırlayıcı eğitim bir yıl sürmektedir. Namzet memurlar, esas ve hazırlayıcı eğitimin ardından merkez birimlerinde bir yıl staj yaparak iki yıllık hizmet içi eğitim süresini tamamlarlar. MESLEKTE İLERLEME - Ataşelik süresi bir yıldır. Ateşelik görevinden sonra 3 yıl 3.katip, arkasından 3 yıl süre ile 2. Katip olarak görev yaparlar. Ataşelik, 3. Katiplik ve 2. Katiplik dönemlerinde Muavin Konsolos sıfatını da taşıyarak vatan dışında görevlendirilirler. 2. Katiplik süresinin sonunda yapılan sınav sonucuna göre Başkatip unvanını alırlar ve Başkatip olanlar Konsolos yeterlik sınavına kabul edilirler. - Konsolos yeterlilik sınavını kazananlar, Konsolosluk dönemlerindeki başarı durumlarına göre Şube Müdürü veya Daire Başkan Vekili ile Daire Başkanı olabilirler. Bu unvanları taşıdıkları süre zarfında aynı zamanda Başkonsolos sıfatı ile yurtdışında görevlendirilirler. - Başkonsoloslar daha sonra durumlarına göre Genel Müdür Yardımcısı olabilirler ve bu süre zarfında aynı zamanda Elçi sıfatını alırlar. Bir süre sınırlaması bulunmamakla beraber bu görevde 2 ile 4 yıl arası görev yaparlar. Genel Müdürlüğe yükselen diplomatlar ise Büyükelçi sıfatı ile yurtdışında görevlendirilirler. BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU Temel eğitim süresince durumu müsait olan öğrencilere Kredi ve Yurtlar Kurumunca kredi ve öğrenim harcı verilmektedir. Karşılıklı veya karşılıksız burs saha öğrenciler de vardır. Öğrenim süresince eğitim masrafları tamamen öğrenciye aittir. - Diplomatlar (Dış İşleri Iş Memuru) maaş ve özlük hakları bakımından halk personeline tanınan haklardan yararlanırlar. Ankara’da Bakanlık merkez teşkilatında görevli iş memuruna ayrıca, “Dışişleri Hizmetleri Tazminatı” ödenir. Bu çerçevede Dış İşleri Bakanlığında göreve yeni başlayan bir iş memuru asgari ücretin yaklaşık dört katı tutarında maaş alır. - Yurtdışı maaşları her ülkenin yaşam koşulları ve pahalılık durumuna göre değişiklik göstermektedir. Görev yapılan ülkenin yaşam şartlarına göre iki ile yedi bin ABD Doları arasında maaş alırlar. Maaş düzeyleri iki-üç yılda bir Birleşmiş Milletler Yaşam Standardı esasına göre bulunulan ülkedeki yaşam pahalılığı açısından gözden geçirilir. İlk yurtdışı tayininde, örnek olarak Almanya’ya atanan bekar bir iş memuru yaklaşık 3000 Euro maaş alır. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER - İlgili eğitim kurumları, - Dışişleri Bakanlığı, - Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Iş Danışma Merkezi, - Bünyesinde Iş Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri. Kaynak: iskur