Şehirlerin İsimleri Nerden Geliyor?
Van Van’ı Asur kraliçesi Semiramis kurdu. Bundan dolayı şehre “Şahmirankent” adı verildi. Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildi. Yozgat yozgat isminin kaynağına ilişkin değişik söylentiler vardır. yozgat sürü veya mera şehir anl***** gelir. bozok yaylası eskiden beri hayvancılığın gelişmesinde önemli yer tutmuştur.yozkent, sürüleri bol olan şehir anl***** gelmektedir. daha sonra bu ismin yozgat olarak değişikliğe uğradığı ileri sürülmektedir.yozgat adı yabancı tarih kitaplarında "uskat, juskat, yougat, yüz-kat, yozhourt" şeklinde geçer.bir söylentiye göre; yozgat sözcüğünün aslı "yüzü yoz" (koyun sürüsü memleketi) olduğundan "yozkent" veya rakımın yüksek oluşundan dolayı da "yüz-kat"tır.cumhuriyet döneminde tbmm birinci dönem milletvekillerinden süleyman sırrı içöz'ün 4 kasım 1922 tarihli teklifi üzerine bozok ismi kaldırılarak 1923 senesinde itibaren ilin adı yozgat olmuştur. Uşak Çocuk veya genç adının kamu dilinden söylenişidir. Bazı rivayetlere göre ise uşak (ayınla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği söylenmiştir. Urfa Eski adı “Orhoe veya Orhai”dir. Dah sonra Araplar tarafından “R”ya çevrilmiştir. Bir diğer rivayete göre ise FORUM KURALLARINA GÖRE SİYASET YASAKTIRçeden gelmekte olup R yani güneş demektir. Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kuruldu. Tekirdağ Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır. Tokat Eski adı “Komana Pontika”idi. Tokat adının Pontika adının kamu arasından değişmiş şeklidir. Trabzon “Trapezus” sözcüğünden gelir. Anlamı dörtköşe’dir. Tunceli Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli adı verilmiştir. Yani tunçülkesi demektir. Sakarya Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır Samsun Eski adı “Amisos”dur. Samsun ismi bu kelimenin kamu arasından değiştirilmesidir. Sivas Adının nereden geldiği konusunda her hangi bir kayda rastlanmamıştır. Siirt Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anl***** geldiği söylenir. Diğer bir ravayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidir. Rize Kafkas kökenli bir sözcük olduğu sanılmaktadır. Ordu Eski adı “Kotyora”dır. Kamu tarafından bu ad değişikliğe uğramıştır. Niğde İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimlerini vermişler. Arap kaynakları şehre “Nekide veya Nikde” demişlerdir. Kamu ise şehre Niğde adını vermiştir. Nevşehir Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı “Muşkara” idi. Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi. Malatya Hititler döneminde buranın adı “Meliddu”dur. Kamu tarafından Malatya olarak değişmiştir. Manisa Yunanca Magnesya’dan gelmiştir. Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdiler. Mardin Mardin adı Süryanice’de Marde’den geldiği rivayet edilir. Romalılar “Maride” Araplar ise “Mardin” adını vermişlerdir. Diğer bir rivayet göre ise FORUM KURALLARINA GÖRE SİYASET YASAKTIRçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelimesinden geldiği söylenmiştir. Muğla Eski adı “Mobolla”’dır. Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir. Muş Bir rivayete göre süryanice’deki suyu bol anl***** glene Muşa’dan diğer bir rivayete göre ise Şehrin kurucusu “Muşet’den gelmiştir Karaman İlk ismi Laranda’dır. Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi. Karamanoğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman adı verildi. Kahramanmaraş Asıl adı Markasi’dir. Kamu dilinde Maraş olarak değişmiştir. Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca savunduklarından meclis tarafından ll Şubat 1922’de kahraman ünvanı verildi. Kars MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilmiştir. Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan giysi veya şal kuşağı anl***** gelir. Kastamonu Şehrin eski adı “Tumana”dır. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti. İşte Kastamonu Gas ve Tuman’ın birleşmesinden meydana gelmiştir. Kayseri Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler. Yani İmparator şehri anl***** gelir. Daha sonra Kayseri olarak kamu arasında yayıldı Kırşehir Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur. Kocaeli Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı buraya Kocaeli denildi. Konya İsa’dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St. Paul burayı ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti. Bu nedenle Hıristiyanlar ona, “İsa’nın tasviri” anl***** gelen “ikonyum” adını verdiler. Abbasiler burayı alınca “Kuniye’ye” çevirdiler. Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi. Kütahya Frigler buraya “Katyasiyum veya Katiation” adını vermişlerdir. Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştir İstanbul MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir.Roma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla “Antion” olarak anıldı.Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi. Şehre “Konstantin veya Konstanpolis” adı verildi. Araplar “Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis” demişlerdir. Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan “Stin-polis” deyimi kullanıldı. İşte İstanbul bu “Stin-Polis” şehrinden türetildi.Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında “İslambol” adını verdiler. Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi. İzmir Şehrin asıl adı “Smyrna”dır. İzmir kelimesi smyrna’nın kamu arasındaki kullanış şeklidir. Homeros destanlarında bu şehir ismini Kıbrıs Kralı Kinyras’ın kızı Smyra’dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli’dir. Kimi kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlar’dır. (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir. Gaziantep Şehrin eski adı Ayıntab’dır. Sözcük anlamı, pınarın gözü demektir. Kamu bunu Antep olarak değiştirmiştir. Kamu Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921’de çıkartılan bir yasayla Gazi ünvanı verildi. Gümüşhane Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiştir Edirne Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir “Hadrianopolis” dını alır. Hadrianus’un şehri anl***** gelen bu sözcük, sonradan değşimlere uğra***** Edirne halini aldı. Elazığ 1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu.1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz’in onuruna “Mamuretülaziz” adı verildi. Bu ismi uzun bulan kamu onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ’a çevrildi. Erzincan Erzincan ovasından adını alır. Ezirgan diye kamu tarafından söylenir. Buranın eski adı Eriza’dır. Erzurum Ardı Rum kelimesinden gelir. Yani Rum toprağı demektir. Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir. Erzen darı demektir. Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır. Eskişehir Eski adı Doylaion’dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi. 1175 yılında burasını Bizans art aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra art alınca, ona “Bizim eski Şehrimiz” anl***** gelen Eski Şehir adını verdi. Diyarbakır Bakır ülkesi anl***** gelmektedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir’dir. Bekir’in memleketi anl***** gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va’il adlı Arap göçebe boyunun buraya yrleşmiş olmasından kaynaklanır. Diyarbakır’ın eski adı Amid veya Amed’dir. Gelen veya bizim anl***** gelir. Dede Korkut kitabında Amid’e Hamid de denilmiştir. Denizli Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. İl eski Türkçe’de ülke, ülke anl***** gelir. Yani deniz memleketi denilir.Bir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir. Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynaklanmaktadır. Çanakkale Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz’daki şehir ve kasabaların en büyüğü ve il merkezidir. Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde kurulmuştur. Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır. Bugünkü ismini buradan alır. Çankırı İlkçağda “Gangra” kalesinin eteğinde kuruldu. İsmini Gangra kalesinden saha Çankırı’ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu. Çorum Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir. Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadır. BURSA Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir. Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias’ın adı verildi. (MÖ:ll.yüzyıl) BURDUR Eski adı Askaniya’dır. İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır. BOLU Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi. Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler. Daha sonra bu da kamu dilinde değişerek Bolu oldu. BİTLİS Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir. Kimilerine göre de Büyük İskender’in komutanı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş. BİNGÖL Buradaki bir çok göllerden dolayı bu ad kendisine verildi. BİLECİK Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı. Osman bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi. BAYBURT Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı “Paypert” ya da “Pepert” idi. Bayburt adı buradan gelmektedir. BALIKESİR Şehrin adının eski hisar anl***** gelen Paleokastio’dan türediği sanılmaktadır. Kamu arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anl***** gelir. Çünkü Kesir Arapça’da çok anl***** gelmektedir AĞRI İsmi sınırları içindeki “Ararat” dağından alır. Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı.(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi. Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu. Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı. AKSARAY Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük ve ak bir saray yaptırdı. Şelir “Aksaray” adını işte bu ak saraydan aldı. AMASYA Amasya şehrini tarihçi Strabon’a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anl***** gelen “Amasesia” ismini verdi. AYDIN İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu. Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey’den aldı. Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir. ARTVİN İskitler tarafından kuruldu. Artvin sözü iskitçe’dir. ANTALYA MÖ ll.ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu. Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı. Daha sonra bu ad Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü. ANKARA İslam kaynaklarında Ankara’nın adı Enguru olarak geçer. Kimilerine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anl***** gelen Engür’den, ya da Yunanca’da Koruk anl***** gelen”Aguirada’dan türemiştir.Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki “Eğmek” anl***** gelen Ank ya da Sankskritçe de; “Kıvrıntı”,, anl***** gelen ankaba’dan veya Latince’den çengel anl***** gelen uncus’dan türediği ileri sürülmektedir. Frig dilinde Ank “engebeli, karışık arazi anl***** gelir.” Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır. ANTAKYA MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya’yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi. Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldı. AFYONKARAHİSAR Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer. “Hisarın bedenleri çevirin gidenleri” Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir. Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler. “Hisar” kuşatma anl***** gelir. Acılarla elde edilen yere “Karahisar” dediler ve orada, siyah taşlardan bir kale kurdular. Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahisar’ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir “Afyonkarahisar” adını aldı. ADAPAZARIBu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der. Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer saha şehir, tıpkı bir adayı andırır. “Pazar sözüne gelince: Burası onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi. İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün “Ada” ve “Pazar” sözcüklerinin birleşmesinden oluştu. Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidir.
|