Osmanlı Devletinin Gerileme Sebepleri nelerdir
Osmanlı Devletinin Gerileme Sebepleri nelerdir Merkezi Yönetimin Bozulması Osmanlı merkezi yönetiminin bozulmasında; Şehzadelerin sancaklara gönderilmemesinden dolayı, devlet işlerinde yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmadan devletin başına geçmeleri. Padişahların tecrübesizliğinden yararlanan saray kadınlarının ve ağalarının devlet yönetiminde etkili olmaları. Küçük yaşta tahta çıkmaları (4. Mehmed 6 yaşında tahta çıkmıştır). Önemli makamların liyakata bakılmadan rüşvet ve iltimas yoluyla dağıtılması gibi nedenler etkili olmuştur. Devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına sebep olmuştur. Deneyimsiz kişiler tahta geçmiş, bu nedenle merkezi yönetim bozulmuştur. Ekonominin Bozulması 16. yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlı ekonomisinin bozulmasında; Coğrafi Keşiflerin etkisiyle ticaret yollarının yön değiştirmesi ve gümrük gelirlerinin büyük ölçüde azalması 17. yüzyılda Avusturya ve İran ile yapılan savaşların yüklü harcamalara yol açması İhracatın azalması, ithalatın artması ve kapitülasyonların giderek Avrupalı devletlerin sömürü aracı haline gelmesi Sömürgelerden Avrupa’ya yüklü miktarda altın ve gümüşün gelmesi, bu madenlerin bir miktarının Osmanlı ülkesine girmesi ve paranın değerini düşürerek enflasyonu artırması Vergilerin yükseltilmesi üzerine köylerde yaşayan insanların vergilerini ödeyemeyerek tarımsal üretimi bırakmaları Saray masraflarının artması gibi nedenler etkili olmuştur. Köyden şehre göçler sonucu üretim azalmıştır fazladan asker alımı ile askeri masrafların artması gibi nedenlerde etkili olmuştur. Askeri Sistemin Bozulması III. Murat döneminden itibaren kapıkulu ocaklarına kanunlara aykırı asker alınarak sayılarının artırılması Yeniçerilerin geçim sıkıntısını ileri sürerek askerlik dışında işlerle uğraşmaları İltizam sisteminin yaygınlaşması üzerine tımar sisteminin önemini kaybetmesi ve eyaletlerde asker yetiştirilmemesi Askeri bilgisi olmayan insanların komutanlık rütbelerine getirilmesi Avrupa’da meydana gelen savaş teknolojisindeki gelişmelerin takip edilmemesi Yeniçerilerin sayılarının artmasıyla kendilerini büyük bir güç olarak görmesi. gibi etkenler Osmanlı askeri sisteminin bozulmasına sebep olmuştur. Sosyal Alandaki Bozulmalar Tımar sisteminin bozulması, nüfusun artması ve Anadolu’da çıkan Celali isyanları halkın devlete olan güvenini sarsmıştır. 17. yüzyılda başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlerin nüfusları hızla artmış, bu vaziyet şehirlerde işsizliğe ve güvenliğin bozulmasına sebep olmuştur. Sonuç olarak, devlet bu isyanları güçlükle bastırdı ve halkın devlete güveni azaldı. Eğitim Sisteminin Bozulması Eğitim sisteminin temelini oluşturan medreselerin çağın gerisinde kalması ve Avrupa’da eğitim alanında meydana gelen yeniliklerin takip edilmemesi Pozitif bilimlerin medreselerin müfredatından çıkarılması Medrese öğrenimi görmemiş pek çok kişiye ilmi rütbeler verilmesi Yeni doğmuş çocuklara müderrislik unvanının verilmesi ve beşik uleması diye adlandırılan bir sınıfın ortaya çıkması Dış Etkenler Coğrafi Keşiflerle zenginleşen ve ekonomilerini güçlendiren Avrupa devletleri, Rönesans ve Reform hareketleriyle düşünce ve ilim hayatında önemli atılımlar yapmıştır. Osmanlı İmparatorluğu Avrupa’daki teknolojik ve bilimsel gelişmelere ayak uyduramamış, Avrupa’nın gerisinde kalmıştır. İmparatorluğun batıda iyana,doğuda İran'a kadar ulaşmasıyla imparatorluğun doğal sınırlara ulaşması. Avrupalıların Haçlı anlayışıyla Osmanlı İmparatorluğu’na hep beraber saldırmaları duraklamaya sebep olmuştur. 17. yüzyılda Osmanlı–Avusturya İlişkileri şu şekilde gelişmiştir. İç İsyanlar ve Sonuçları İstanbul Ayaklanmaları İstanbul isyanları kapıkulu askerlerinden yeniçeriler ve sipahiler tarafından çıkarılmıştır. İstanbul isyanlarının çıkmasında; Devlet yönetimindeki otorite boşluğundan yararlanan yeniçeri ağaları ve saray kadınlarının yönetimi menfi yönde etkilemeleri Kapıkulu sisteminin değişmesi ve ocağa askerlikle ilgisi olmayan kişilerin alınması Kapıkulu askerlerinin maaşlarının zamanında ödenmemesi veya ayarı düşük paralarla ödenmesi Yeniçerilerin cülus bahşişi almak için sık sık padişah değiştirmek istemeleri Devlet yönetiminde etkin olmak isteyen devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtması Yeniçeri ve sipahilerin çıkarları doğrultusunda devinim etmeyen padişah ve devlet adamlarını görevden uzaklaştırmak istemeleri Kapıkulu askerlerinin disiplin altında tutulamaması gibi nedenler etkili olmuştur. İstanbul isyanları devlet düzeni değiştirmeye yönelik olmayıp, yönetimi şahıslara karşı yapılmıştır.İstanbul isyanları sonucunda; İsyanların zayıflaması Kadı ve sancak beylerinin kanunlara aykırı davranarak halkı zor duruma düşürmeleri Osmanlı–İran ve Osmanlı–Avusturya savaşları gibi nedenler etkiancılar, daima isteklerini yaptırmayı başarmışlar ve Osmanlı merkezi idaresi üzerinde kapıkulu (özellikle yeniçeriler) askerlerinin etkisi artmıştır. İsyancılar, padişah ve devlet adamlarını görevden almışlar, hatta öldürmüşlerdir. İsyanlar İstanbul’da asayişin bozulmasına, halkın zor durumda kalmasına, şehirde yangınların çıkmasına ve yağmalamaların yapılmasına sebep olmuştur. Celali isyanları Celali İsyanları Yavuz Sultan Selim zamanına kadar uzanır. 17. yüzyılda Anadolu’da çıkan isyanlara “Celali İsyanları” denilmiştir. Celali isyanlarının sebepleri; Eyaletlerde devlet yönetiminin bozulması ve vergi toplamada adaletsiz davranılması Dirlik sisteminin bozulması ve dirliklerin dağıtımında haksızlıkların yapılması 17. yüzyılda savaşların uzun sürmesi ve yenilgiyle sonuçlanmasından dolayı askerden kaçanların Anadolu’da eşkiyalığa başlaması Devşirme asıllı devlet adamlarının Anadolu halkıyla kaynaşamamaları Merkezi otoriteli olmuştur. Celali isyanlarının sonucunda; Anadolu’da devlet otoritesi sarsılmıştır. Anadolu’da huzur ve güvenlik bozulmuş, birçok şehir ve kasaba harap olmuştur. Üretim faaliyetleri azalmış, iktisat bozulmuştur. Vergiler toplanamamış ve devletin gelirleri azalmıştır. Psikolojik değerlerin bozulması
|