İlk Müslüman Türk Devletleri ve Beyliklerinde Dil ve Yazın Nedir? İlk Türk - İslam devletleri Orta Asya Türk kültürü ile İslam kültürünü kaynaştıran bir yapı oluşturmuşlardır. Karahanlılarla başlayan bu sentez Selçuklular ile tamamlanmıştır. Türk - İslam devletlerinde genellikle yazın dili "Farsça", bilim dili "Arapça", halkın kullandığı dil ise "Türkçe" olmuştur. Karahanlılar döneminde dil ve edebiyat Karahanlılar saray ve orduda Türkçe'yi, yazın ve bilim alanlarında ise Farsça ve Arapça'yı kullanmışlardır. Bu dönemde yazı dili Uygur Türkçe'siydi. Karluk, Yağma ve Çiğil boylarının ağızları ile bu yazı dili karışınca Hakaniye şivesi ortaya çıkmıştır. Divan-ü Lügat-it Türk (Kaşgarlı Mahmut) Kaşgarlı Mahmut, Orta Asya Türk kültür ve uygarlığı konularında önemli bilgiler vermiştir. Eser, ilk Türçe ansiklopedik sözlüktür. Yazılış amacı Türkçe'nin zenginliğini ortaya koymak ve Araplara Türkçe öğretmektir. Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip) Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a sunulan ve siyasetname özelliği taşıyan yapıt devlet adamlarına öğütler vermektedir. Yazarı bilinen ilk Türk - İslam eseridir ve "mutluluk veren bilgi" anlamına gelmektedir. Atabet'ül Hakayık (Edip Ahmet Yüneki) Uygur alfabesiyle yazılan yapıt ahlaki öğretiler içermektedir. Atabet'ül Hakayık "gerçeklerin eşiği" anlamına gelmektedir. Divan-ı Hikmet (Hoca Ahmet Yesevi) Türk tasavvuf edebiyatının ilk örneği sayılmaktadır. Ahlaki öğütler içeren yapıt didaktik özellikte yazılmıştır. Gazneliler döneminde dil ve edebiyat Bilim dili olarak Arapça, yazın dili olarak da Farsça kullanılmıştır. Ordu ve sarayda ise Türkçe kullanılmıştır. "Firdevsi" nin Sultan Mahmut için yazdığı "Şehname" dönemin en önemli eserlerindendir. Harzemşahlar döneminde dil ve edebiyat "Zemahşeri", "Mukaddimet'ül Edeb" adlı sözlüğünde Türk lehçeleri ile ilgili bilgiler vermektedir. Büyük selçuklu döneminde dil ve edebiyat Devletin resmi dili Farsça iken kamu arasında ve orduda Türkçe kullanılmıştır. Sultan Melikşah'tan itibaren yazar ve şairler korunmuştur. "Ömer Hayyam" ın "Rubaileri" ile "Enveri" nin "Kasideleri" dönemin önemli eserleridir. "Nizamülmülk" ün devletin aksayan yönlerini mevzu, bahis saha "Siyasetname" adlı eseri Selçukluların anayasası niteliğindedir.