Tanrı
Tanrı Tanrı, özellikle monoteistler (tek tanrıcılar) tarafından evrenin tek yaratıcı ve yöneticisi olduğuna inanılan ilahi varlık için kullanılan Türkçe sözcüktür. Politeistik inançlarda genelde ilahların cinsiyeti bulunur ve erkek olanlarına tanrı, kadın olanlarına tanrıça denir. Tanrı kavramı her monoteistik ve henoteistik inançta değişiklik gösterir. Yine de bu farklı inançlardaki tanrı kavramını tanımlamak için sadece tanrı sözcüğü kullanılabilir. Teolog ve filozoflar, tarih boyunca, sayısız Tanrı kavram ve anlayışlarını incelemişlerdir. Felsefenin metafizik dalı Tanrı'nın varlığı sorusunu mevzu, bahis edinse de, bu soru din felsefesi alanında da incelenen önemli tartışmalardandır. Etimolojisi İslam öncesi dönemde Türklerin tapındıkları Tengri isimli ve "gök" ya da "hamdedilen, şükredilen" anlamına gelen varlığa verilen ad iken vakit içinde uğradığı değişimle doğaüstü yaratıcı güce veya değişik kültürlerin tapındıkları eş güçlere, varlıklara verilen umumi ad olmuştur. TDK Güncel Türkçe Sözlük'üne göre, tanrı sözcüğü "Çok tanrıcılıkta var olduğuna inanılan insanüstü varlıklardan her biri, ilah." ve özel ad olarak da "Allah." anlamlarına gelmektedir. Günümüzde Allah ismi yerine de kullanıldığı gibi, biraz da İslam'ın kültürel etkisi nedeniyle, Allah sözcüğü Türkçe bir sözcük olarak diğer monoteistik inançlardaki, özellikle de İbrahimi dinlerdeki, Tanrı kavramı için, tanrı sözcüğü yerine kullanılmıştır ama bu İslam dinince kabul edilmeyen bir davranış olarak tanımlanabilmektedir. M.Ö. 1766 yılında yazılan Çin kronikinde geçen en eski tutanaklarda bulunulan en eski Türkçe kelimeler tanrı, ordu ve kut (mutluluk) kelimeleridir. Türkçe'de Çalap da tanrı için kullanılan başka bir isimdir. İslam'da Tanrı İslam dininde Allah ismi, Tanrı'nın özel ismidir ve umumi olarak "Tanrı" ismi yerine kullanılır. İlah, Semitik El ismi ile hısım olan ve umumi olarak Tanrı anlamında kullanılan bir başka sözcüktür. Allah ise belirlilik eki getirilmiş özel isimdir. İslam'da Allah'ın çeşitli sıfatlarından oluşan Allah'ın adları, Esmaül Hüsna yani Güzel İsimler mevcuttur. Modern zamanlarda İslami çevrelerde, Allah dışında ve bu Esmaül hüsnada olmayan sözcüklerin Allah sözcüğü yerine İslam'daki "Tanrı" kavramı için kullanılmasını rahatsızlık verici bulunduğu olmuştur.
|