Lider Yayıncılık Coğrafya 10 Sayfa 217-218 Ölçme Değerlendirme Sorularının Cevapları A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız. 1. Türkiye’de yerleşmenin dağılımını etkileyen doğal etmenler nelerdir? • Yeryüzü şekilleri- Dağların uzanış yönü- Eğim- Bakı- Yükselti• İklim- Sıcaklık- Yağış• Su kaynakları• Kara ve denizlerin dağılışı• Jeolojik yapı ve toprak çeşitleri• Nebat örtüsü 2. Yerleşim birimlerinin kır ve şehir olarak ayrılmasında hangi ölçütler geçerlidir? • Nüfus• İdari yapı• İş bölümünün belirginleşmesi• Ekonomik etkinlikler• Yayıldıkları alan• Plan ve doku özellikleri• Yerleşme fonksiyonları 3. Türkiye’de yerleşmelerin dağılımını etkileyen beşeri etmenler nelerdir? • Bilim ve teknolojideki gelişmeler• İç ve dış göçler• Ulaşım• Ekonomi- Turizm- Sanayi- Ticaret- Tarım- Hayvancılık- Madencilik- Ormancılık- Balıkçılık 4. Kentler nüfuslarına göre hangi gruplara ayrılır? Şehir türleri Nüfus büyüklüğüKüçük şehirler 10.001 - 100.000Orta büyüklükteki şehirler 100.001 - 500.000Büyük şehirler 500.001 - 1.000.000Metropolitan şehirler 1.000.000 5. Kentler fonksiyonlarına göre kaç gruba ayrılır? • İdari şehirler• Kültürel şehirler• Askeri şehirler• Ekonomik fonksiyonlarına göre şehirler- Tarım şehirleri- Ticaret şehirleri- Endüstri şehirleri- Turizm şehirleri- Ulaşım şehirleri- Maden şehirleri 6. Kentler ekonomik etkinliklerine göre hangi gruplara ayrılmıştır? Ekonomik fonksiyonlarına göre şehirler- Tarım şehirleri- Ticaret şehirleri- Endüstri şehirleri- Turizm şehirleri- Ulaşım şehirleri- Maden şehirleri 7. Toplu ve dağınık yerleşme tiplerinin oluşmasında etkili olan başlıca faktörler nelerdir? • Arazinin Şekli ve Tarım Alanı = Yer şekilleri ( yükselti eğim engebe durumu dağların uzanışı gibi)• İklim (Yağış özellikleri- miktarı ve rejimi kuraklık)• Su kaynaklarının durumu (su kaynakları az ise toplu yerleşmeler görülür)• Beşeri faktörler (Toprak verimi uygulanan tarım yöntemleri nüfus miktarı mülkiyet durumu ve ekonomik faaliyetlerin şekli. Ayrıca güvenlik tedbirleri köyleri toplu hale getirir.) 8. Köy altı yerleşmelerinin başlıcaları hangileridir? Bu yerleşmelerdeki başlıca ekonomik etkinlikler nelerdir? Devamlı Yerleşmeler Ekonomik Etkinlik Çiftlik Tarım hayvancılık (Bazılarında her iki faaliyet beraber yapılır)Mahalle TarımMezra Hayvancılık TarımDivan Tarım Geçici Yerleşmeler Ekonomik Etkinlik Yayla Hayvancılık son yıllarda turizmAğıl HayvancılıkKom HayvancılıkDam HayvancılıkOba Hayvancılık 9. Hinterland nedir? Hinterland şehirlerin gelişmesini nasıl etkiler? Hinterland: Art bölge ekonomik olarak limanı besleyen limanla etkileşen alandır. Bir limanın art bölgesindeki endüstri tesisleri ticari fonksiyonları tarım alanları enerji kaynaklarının yayıldığı alanı ne kadar genişse liman da o oranda gelişir. Trabzon Limanı'nın hinterlandı Doğu Karadeniz İstanbul Limanı’nın hinterlandı bütün Türkiye'dir. Sinop doğal liman olmasına rağmen hinterlandı dar olduğu için Samsun Limanı kadar gelişmemiştir. Dolayısıyla bir limanın hinterlandı ne kadar genişşe şehirde o oranda gelişir. 10. Geçici yerleşmeler hangileridir? Bu yerleşmelerin ortaya çıkmasının nedenleri nelerdir? Geçici Yerleşmeler; Yayla ağıl kom dam oba Bu yerleşmelerin ortaya çıkmasının nedenleri;- Kalabalık ailelerden koparak bağımsız yaşama isteği- Aileler arasında çıkan anlaşmazlıklar- Tarla arazilerinin yetersiz ve birbirinden ırak olması- Hayvanlar için mera ve barınak temini- Devlete ait arazilerin özellikle orman alanlarının topraksız aileler tarafından kullanılması. B. Aşağıdaki cümlelerde verilen boşlukları müsait sözcüklerle tamamlayınız. 1. Su kaynaklarının sınırlı olduğu yerlerde toplu yerleşme tipi yaygındır.2. Kır ve şehir yerleşmelerinin ayrımında kullanılan ölçütlerden biri nüfus3. Türkiye’de nüfus ve yerleşmenin dağılışına etkide bulunan faktorler doğal ve beşeri olmak üzere iki gruba ayrılır.4. Kom ve ağıl hayvancılık faaliyetleri icin oluşturulan köy altı yerleşmelerindendir. C. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların karşısına “D” yanlış olanların karşısına “Y” yazınız. 1. Türkiye’de yerleşim birimlerinin büyük bir kısmı kıyı kesiminde toplanmıştır. (D)2. Coğrafi konumun nüfus ve yerleşme yerlerinin dağılışına etkisi yoktur. (D)3. Yerleşim birimlerinin kır ve şehir olarak gruplandırılmasında nüfus ve ekonomik faaliyet ölçütleri kullanılır. (D)4. Köy altı yerleşmeleri yönetim bakımından bağımsız birimlerdir. (Y)5. Köy altı yerleşmelerinden bir kısmı geçici yerleşim birimleridir. (D)6. Dağınık yerleşim birimlerinin tipik özelliklerine Doğu Karadeniz kesiminde rastlanır. (D) Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. 1. İç Anadolu’da toplu yerleşme tipinin yaygın olmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur? A. Jeolojik yapı – yer şekilleriB. İklim – nebat örtüsüC. Yükseklik – yer altı kaynaklarıD. Su kaynakları – yer şekilleriE. İklim – jeolojik yapı 2. I. Anayol kavşaklarıII. Yüksek platolarIII. Alüvyal ovalarIV. Karstik yörelerV. Akarsu boyları Türkiye’de yukarıdaki yerlerden hangisi yerleşmeye en az elverişlidir? A. I ve II B. II ve IV C. I ve IV D. II ve III E. III ve V 3. Aşağıdaki yerlerden hangisinde yerleşim birimlerinin büyümesine turizmin etkisi en azdır? A. Antalya B. İzmir C. Muğla D. Adana E. Aydın 4. I. EnlemII. Yer şekilleriIII. İklimIV. Jeolojik yapı Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de yerleşmeyi sınırlandıran en önemli etmenlerdir? A. I ve II B. II ve III C. III ve IV D. I ve III E. II ve IV 5. I. Yer şekillerinin engebeli olmasıII. Su kaynaklarının yeterli olmasıIII. Topraklarının verimli olmasıIV. Nebat ortusunun gür olması Türkiye’de en çok dağınık yerleşme Karadeniz’in kıyı kesiminde bulunur. Bu vaziyet yukarıdaki etmenlerin hangileriyle acıklanabilir? A. I ve II B. II ve III C. III ve IV D. I ve III E. II ve IV 6. Türkiye’de kentleşme oranı en yüksek olan bölgenin Marmara olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi en fazladır? A. Geçiş iklimi görülmesininB. İş olanaklarının çok olmasınınC. Yer şekillerinin az engebeli olmasınınD. Tarım alanlarının geniş olmasınınE. Doğurganlık oranının yüksek olmasının 7. Köy altı yerleşim birimlerinin başlıcaları; mezra kom ağıl yayla ve oba gibi yerleşim birimleridir.Bu tür yerleşmeler daha cok hayvancılık yapılan yerlerde gorulur. Aşağıdaki illerden hangisinde köy altı yerleşim birimlerinin en az olması beklenir? A. Rize B. İstanbul C. Adana D. Hakkari E. Mersin 8. Aşağıdakilerden hangisi kır ve şehir ayrımında kullanılan bir ölçüt değildir? A. Yer şekilleriB. İdari yapıC. Konut sayısıD. Ekonomik etkinlikE. Nüfus 9. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de yerleşim birimlerinin kurulduğu yer seçimini en az etkilemiştir? A. Yer şekilleriB. Güvenlik durumuC. Matematik konumuD. Ulaşım olanaklarıE. Tarım alanlarının dağılışı 10. Aşağıdakilerden hangisi çok yağış aldığı halde yerleşmeye az elverişli yerlerdendir? A. Tuz Gölü çevresiB. Batı Karadeniz kıyısıC. Menteşe yöresiD. Ergene bölümüE. Güneydoğu Anadolu’nun güneyi