Lider Yayıncılık Coğrafya 10 Sayfa 167-168 Ölçme Değerlendirme Sorularının Cevapları A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız. 1. Türkiye’deki dağlar oluşumlarına göre kaç gruba ayrılır? Belirtiniz. Oluşumlarına göre dağlar ikiye ayrılır:a- Orojenez bağlı olarak oluşan dağlar: Orojeneze bağlı olarak kıvrım ve kırık dağları oluşur.Kıvrılma ile oluşmuş dağlarımız kuzeyde Kuzey Anadolu güneyde ise Toros Dağları’dır.Kırılma(Faylanma)ile oluşmuş dağlarımız Ege Bölgesi’nde yaygındır. Bu bölgedeki Bozdağ Aydın ve Menteşe dağları kırık dağlardandır. b- Volkanizmaya bağlı olarak oluşan dağlar: Volkanizmaya bağlı olarak da volkanik dağlar oluşmuşmuştur. Ağrı Nemrut Süphan Erciyes Dağı gibi. 2. Türkiye’de buzulların oluşturduğu yer şekillerine az rastlanmasının nedenini belirtiniz. Türkiye matematik konumundan dolayı buzulların tesir alanı dışında kalır. Bu nedenle Türkiye’de buzulların oluşturduğu şekillere sadece yüksek dağların zirvesinde rastlanır. 3. Türkiye’de falezlere daha çok nerelerde rastlanır? Neden? Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında yaygın olarak rastlanır. Çünkü bu bölgelerde dağlar kıyıya enlem uzanması denizin derin ve kıyının dik olmasını sağlar. Bu vaziyet da falez oluşumunu kolaylaştırır. 4. Türkiye’yede karstik şekillere nerelerde rastlanır? Neden? Ülkemiz’de karstik arazi ve karstik şekillerin en çok Akdeniz Bölgesi’nde rastlanır. Bu bölgemizde kimyasal tortul kayaçların yaygın sıcak su kaynaklarının ve yağışın yeterli sıcaklığın ise çok olması karstik şekillerin oluşumunu kolaylaştırır. Ayrıca Tuz Gölü’nün güneyindeki alanlarda kireçtaşları Sivas ve Çankırı çevrelerinde ise jipsli arazinin bulunması karstik şekillerin oluşumunu kolaylaştırır. Bunun dışında Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Güney Marmara ve Batı Karadeniz çevresinde de karstik şekiller bulunmaktadır. 5. Türkiye’de akarsuların oluşturduğu başlıca şekillerin hangileri olduğunu belirtiniz. Türkiye’de akarsuların oluşturduğu aşınım şekilleri; kırgıbayır peribacası vadi Menderesdev kazanı ve peneplendir.Türkiye’de akarsuların oluşturduğu birikim şekilleri; Irmak adası birikinti konisi birikinti yelpazesi dağ eteği ovası dağ içi ovası ve deltalardır. 6. Türkiye’nin en az yağış saha yerleri nerelerdir? Bu yerlerin az yağış almasının nedeni nedir? İç Anadolu Güneydoğu Anadolu’nun güneyi Iğdır Ovası ve Doğu Anadolu’nun çukur yerleridir. Bu alanların etrafı dağlarla çevrilidir ve bu alanlar deniz etkisinden uzaktır. 7. En çok yağışı kışın saha yerler nerelerdir? Akdeniz iklimini etkili olduğu; Güneydoğu Anadolu Akdeniz ve Ege ile Güney Marmara en çok yağışı kışın alır. 8. Akdeniz ikliminin özellikleri nelerdir? Bu iklimin karakteristik özelliği yazları sıcak ve kurak kışları ılık ve yağışlıdır. 9. Türkiye’de don olaylarının en az olduğu yerler nerelerdir? Bu yerlerde don olaylarının az olmasının nedenleri nelerdir? Kıyı kesimlerinde deniz etkisi nedeniyle don olayları diğer bölgelere göre daha azdır. 10. Türkiye’de sis olayına daha çok hangi dönemde rastlanır? Neden? Türkiye’de sis olayına daha çok kış döneminde rastlanır. Çünkü soğuk havalarda havadaki su buharının artması sis oluşumunu kolaylaştırır. B. Aşağıdaki cümlelerde verilen boşlukları müsait sözcüklerle tamamlayınız. 1. Türkiye kıyılarında buzulların oluşturduğu şekillere rastlanmaz. Çünkü Türkiye matematik konumundan dolayı buzulların tesir alanı dışında kalır.2. Türkiye’de buzulların oluşturduğu şekillere sadece yüksek dağların zirvesinde rastlanır. 3. Türkiye’de ovaların önemli bir kısmı zerzele bakımından tehlikeli alanlarda bulunmaktadır. Bununnedeni bu alanların çöküntü hendeği olması ve dış güçlerin taşıdığı malzemeleri bu alanlarda biriktirmesidir. 4. Türkiye’nin büyük bir kısmında en az yağış yaz mevsiminde düşer. 5. Türkiye’nin en az yağış saha yerleri İç Anadolu Güneydoğu Anadolu’nun güneyi Iğdır Ovası ve Doğu Anadolu’nun çukur yerleridir. 6. Akdeniz iklim bölgesinde en çok yağış kış mevsiminde en az yağış yaz mevsiminde düşer.7. Karasal iklim bölgesinde yazlar sıcak ve kurak kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. C. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların karşısına “D” yanlış olanların karşısına “Y” yazınız. 1. Türkiye’de delta ovalarına rastlanabilir. (D)2. Karstik şekillere daha çok Anadolu’nun doğusunda rastlanır. (Y)3. Türkiye’de rüzgârların oluşturduğu yer şekilleri yoktur. (Y)4. Karadeniz kıyılarında fiyort tipi kıyılara rastlanır. (Y)5. Menteşe Yöresi Türkiye’nin en çok yağış saha yerlerindendir. (D)6. Türkiye’nin büyük bir bölümünde yaz ayları kuraktır. (D)7. Anadolu’nun güneydoğusunda kuraklık İç Anadolu’ya göre daha şiddetlidir. (D)8. Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde don olayları çok enderdir. (D) Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. 1. C. Hakkâri çevresi2. C. III ve IV3. E. Buharlaşma şiddetinin4. C. Ankara Adana Rize5. D. Yükseklik6. A. I ve II