![]() |
![]() |
#1
|
|||
|
|||
![]()
Okul Öncesi Eğitim 0-6 Yaş Arası Etkilnlikler
0-6 ay arası yapılacak etkinlikler Gün boyunca bebekle iletişim halinde olunmalıdır.Bebekler bu dönemde konuşmuyor diye yetişkinlerin de bebekle konuşmayacakları anlamı çıkarılmamalıdır. Bebeği dinleyin ve onunla konuşun. Çıkardığı seslerin yaptığı hareketlerin anlamını çıkarmaya çalışın tekrarlayın. Bu dönemde iletişim sözel değildir. Ağlayarak gülerek de sizle konuşur.Bebekler annenin sesini duymaktan hoşlanırlar. Annenin ses tonu uyaran görevi görmektedir. Bebekler annenin sesindeki duyguları ayr?m ederler. Bu nedenle onlarla devaml? konuşun şarkı söyleyin.Gülüşlerine ve seslerine istekle yan?t verin. Nereye baktığını ne yaptığını anlatın. Dokunduğunuz ve ona getirdiğiniz nesneleri isimlendirin. Bu dönemde sizi dinlediği ve duyduğu için ilerde konuşmaya başladığında dil gelişimi etkilenecektir.Bebeğin önünde çıngırağı sallayın. Siz sallarken bebek ses çıkarıyor mu bakın. Ses çıkardıkça siz de sallamaya devam edin. Bunu başka ses çıkaran oyuncaklarla da yapabilirsiniz.Ağlama isteklerini belirttikleri en mühim araçtır. Kimi tüm ihtiyaçları karşılandığı halde bebekler ağlamaya devam edebilirler. Bunun çok çeşitli sebepleri olabilir. Örneğin kimi bebekler aşırı uyarıldıkları ve çok enerjileri oldukları için de ağlayabilirler. Bu ağlamalar 3. ayda azalacaktır. Sabırlı olmak gerekebilir. Bebek ağlarken çeşitli yollar denenebilir. Örneğin odanın içinde ileri art dolaşılır sırtı sıvazlanır veya yumuşak müzikle rahatlatmaya çalışılır. Neyin o bebeği en iyi rahatlattığını bulmak vakit alabilir. 06 YAŞ ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 1-3 ay arası yapılacak etkinlikler Bebeğin çıkardığı sesleri taklit edin. “ahh”diyorsa siz de “ahh”deyin. Böylece bebekle karşılıklı konuşmuş olursunuz. Bu bebeğin konuşmayı öğrenmesinin başlangıcıdır. Böylece karşılıklı konuşulacağını erkenden öğrenir.Bebekle adet adet vurgulamalar yaparak konuşun. “Şimdi bezini değiştirelim.”gibi. Kolay cümleler kullanın. Kolay cümleler gramerini geliştirmesine yarar. Yüksek ses dikkatlerini çeker. Tekrarlar bebeklerin kelimeleri anlamalarına yarar. Bu nedenle kendinizi tekrarlamaktan korkmayın. Şarkılar kafiyeli tekerlemeler söyleyin. Bunlar dildeki sesleri tanımalarına yardımcı olacaktır.Yumuşak hafif müzikler bebeği rahatlatır. Sık sık müzik dinletin.Bebeğin konuşmasını karşılıklı sohbet olarak değerlendirin. Ses çıkardığını duyduğunuzda siz de yine edin onun tekrarlamasını bekleyin. Bu şekilde tonlamayı hızı ve karşılıklı konuşmayı öğrenir. Ayrıca onu dinlemenin çok mühim olduğu mesajını da veriyorsunuz. O konuşurken kesmeyin ilgili olduğunuzu gösterin ki size güvenebilsin. Bebeklerle konuşurken adet adet kelimeleri vurgulayarak konuşuruz. Bu şekil konuşma bebeğin dil gelişimini geriletmez aksine sözcükleri daha iyi algılamasına sebep olur.Bazen bebekler konuşma havasında olmazlar. Eğer gözlerini kaparsa veya başını çevirirse ısrar etmeyin. Tüm uyaranlar çok geldiği için ara vermek istiyor olabilir. 3-6 ay arası yapılacak etkinlikler Yıkarken giydirirken beslerken devamlı konuşun. Ona ne olduğunu sizin ne yaptığınızı anlatın. Örneğin“ıslak mısın Ayşe? Bezine bir bakalım. Evet ıslaksın. Haydi gidip altını değiştirelim.“ gibi.Şarkı ve kafiyeli tekerlemeler söyleyin.Etrafınızda gördükleriniz hakkında konuşun. Bebek farklı sesler çıkararak duygularını gösteriyorsa ne demek istediği ile ilgili konuşarak ona bunu ayr?m ettirin. Örneğin “bu köpeği seviyorsun değil mi? Çok heyecanlandın.” gibi.Bebekle devaml? konuşmaya devam edin. Konuşurken yakınlaşın ki sizin dudaklarınızı görebilsin. Bebekler kopyalamayı çok iyi becerirler. Ses tonunuzu değiştirerek (yüksek sesle) seslileri uzatarak ve yakınlaşarak konuşun. Abartılı mimikler de yapın. Bebeklerin normal yetişkin konuşması yerine bu tür bir konuşmayı tercih ettikleri bilinmektedir. Çoğunun anlamını bilmeseler de konuşurken ki yüz ifadelerinden hoşlanırlar. 6-9 ay arası yapılacak etkinlikler Nereye gideceğinizden ve orada ne yapacağınızdan kimleri göreceğinizden bahsedin. Örneğin “Ayşe babaanneye gidecek. Babaannenin kuşu var. Kuşu besleyecek.“ Renklerden konuşun. Örneğin“annenin saçı sarı“ gibi. Hayvan seslerini öğretin. Kedi “miyav“ köpek “hav“ gibi.Karşılıklı konuşmanın kuralı olan sırasını bekleyip konuşmayı öğrenmesi için cee ee alkışlama bye-bye gibi oyunlar oynayın. 9-12 ay arası yapılacak etkinlikler Şaşırdığınızda “ahh ohh“ gibi tonlamalar gösterin. Bebeğin sebep bunu dediğinizi ayr?m etmesini sağlayın. Örneğin bebeğin a? yemesine yardım ederken kaşığı düşürdüğünüzde “Ohh. Kaşık düştü.” denilebilir. Bebeğin da bu ifadeleri kullanıp kullanmadığını takip edin. Kullanırsa cümleler ek edin. Örneğin “ohh oh kaşık düştü. Kirlendi değil mi?” gibi.El sallama oyunu oynayın. Biri evden ayrılırken onu tutun ve giderken görmesini sağlayın. O kişi giderken “hoşçakalın” desin siz de bebeğe yardım ederek “güle güle“ deyin. Ellerini de sallamasını sağlayın.Bu kim sorusu sorarak bebeğin tanıdıklarına o şekilde hitap etmesini sağlayın. Örneğin “dede” kelimesini dedesine söylemesini isteyin. “Bak kim buradaymış? Bu kim Bülent? Evet senin deden.“ gibi.Kelimelerle nesneleri birleştirebilmesi için oyun oynayın. Örneğin giydirirken kıyafetlerin isimlerini söyleyin. “Şimdi şapkanı ve eldivenini takalım. Şimdi çoraplarını ve eteğini giyelim.” gibi. 12-15 ay arası yapılacak etkinlikler Birşeyler yaparken veya yolda giderken konuşun. Gezerken örneğin bilindik nesneleri işaret edin. (arabalarağaçlar kuşlar) ve isimlerini söyleyin. “Bak bu bir köpek. Köpekler hav hav der.” gibi.Çocuğun taklit edebileceği kadar kolay ancak gramer kurallarına müsait konuşun.Evde veya odasında ses çıkaran eşyaları tanıtın. Örneğin çalar saati tanıtın. Nasıl ses çıkarttığını taklit edin. Örnekleri çoğaltabilirsiniz.Banyo zamanını sesli oyun zamanına dönüştürün. Çocukla göz hizasına gelin. Sudaki dalga sesini çıkartın. Veya suda yüzen motorlu oyuncağın sesini taklit edin. “rrr-rrr-rrr” sesini.Komutları takip etmesi için oyun oynayın. Örneğin şarkı söyleyerek istediğiniz komutu verin. “Buraya gelmeni ve oturmanı istiyorum.” Çocuk oturduğunda şarkı şeklinde “teşekkür ederim oturduğun için” diyebilirsiniz.Çocuğun tek kelimelik ifadelerini genişletin. Örneğin çocuk “araba” dediğinde siz de “evetbüyük kırmızı bir araba.”Çocuk bir kelimeyi birçok kelimeyi anlatmak için kullandıklarında ne demek istediğini siz tahmin edin ve söyleyin. Örneğin kahvaltıda “daha” dediğinde siz “daha çok süt mü istiyorsun?” gibi cümleleri açabilirsiniz. 12-24 ay arası yapılacak etkinlikler Sözlü isteklere yan?t vermesini desteklemek için bazı nesneleri vermesini isteyebilirsiniz. Örneğin“Ahmet arabayı verir misin? “gibi cümleleri kullanın. Verirse ne kadar gurur duyduğunuzu söyleyin. Eğer veremezse yardımcı olun. “Haydi arabayı alalım”gibi.Basit şarkılar söyleyin.“Burnun nerde” oyunu oynayın. Burnunuza dokunun. “Benim burnum nerde? İşte burda. Senin burnun nerde?” Burnuna dokunmasını sağlayın. Kendi burnuna dokunacak mı takip edin. Diğer organlar için de oyunu sürdürün.Çocuğa okumak için hergün vakit ayırın. Büyük resimli her sayfada 1-2 kelimelik cümleler olan kitaplar bulmaya çalışın. Okurken her sayfadaki resimleri isimlendirin açıklayın. Sizin isimlendirdiğiniz resimleri çocuğun göstermesini sağlayın. Çocuğunuza sorun. “Bu nedir?”gibi. Başlangıçta isimlendiremeyebilir. Siz onun adına söyleyin. Bir gün istikbal sizi şaşırtıp resimdeki nesnenin ismini söyleyecektir.Etrafındaki her nesnenin bir ismi olduğu için bu isimleri konuşmalarınız sırasında kullanın. Karyola yastık şişe bardak gibi. 15-18 ay arası yapılacak etkinlikler Kelime hazinesini genişletmek için beraber bir kitaba bakın. Kitaptan bir nesneyi isimlendirin. Ve nerede olduğunu bulmasını isteyin. Bulursa sarılın gülün onunla gurur duyduğunuzu gösterin. Eğer bulamazsa beraber arayın. “nerde köpek? Bu köpek mi? Hayır bu kuş. İşte köpek” deyin. Ve resmi gösterin.2 veya 4 kelimelik cümlelerle konuşmaya başladığında ne kadar heyecanlandığınızı gösterin. Cümlelerini genişletin. Örneğin“elma“ dediğinde siz de ilaveler yapın. Örneğin “evet önündeki elmayı bitirdin” ve “şimdi 1 adet daha istiyorsun.“ gibi. 18-24 ay arası yapılacak etkinlikler Kelime hazinesini geliştirmek için çok sık konuşun. Kediyi masayı gösterin. Ne yaptığınızdan bahsedin. Yeni sözcük öğrenirken ilk başta doğru telaffuz edemeyebilirler. Düzeltmeye çalışmayın kelimeyi yine edin sadece. Örneğin “Evet yıldız ve ay.” diye siz doğrusunu tekrarlayın. Her geçen gün kelimelerine yeni detaylar ek edin.İsmi bulma oyunu oynayın. Örneğin yaşıtı olan çocukları (akraba veya arkadaş) biraraya getirin. Bir çocuğa bakın ve onu anlatın. “Bir kız. Mavi etek giymiş uzun saçlı. Bil bakalım kim?“ deyin. İsmini söylemesini bekleyin. Söyleyemezse siz söyleyin. “Evet Aytül.“ gibi. 24-30 ay arası yapılabilecek etkinlikler Sorularını dinlemeye ve cevaplamaya hazır olun. Soru sorduklarında memnun olduğunuzu gösterin. Cevabını bilmediğinizde bilmiyorum deyin ve bulmaya çalışacağınızı söyleyin. Taklit edebilmesi için basitanlaşılır ve gramer kurallarına müsait konuşmaya devam edin. “Bu kimin?” oyunu oynayın. Çocuğa ve size ait eşyaları ortaya koyun. Çocuk çorabını seçin. “Bu kimin?“ deyin. Çocuğun kendine ait olduğunu söylemesini bekleyin. Resimlerden faydalanarak şarkı sözlerini öğretin. Şarkı ve oyunlar çocukları dildeki ritm ve seslerle tanıştıracaktır. 30-36 ay arası yapılabilecek etkinlikler Eski dergilerden resimler kesin. Ve bilindik nesne resimlerinden kitapçık oluşturun. Çocuğun resimleri yapıştırmasına yardımcı olun. Resimlerin ne olduğunu söylemesini isteyin. Ne işe yaradığını sorun. Bu tür oyunlar sözcük hazinesinin artmasına yol açar. Aile fotoğraflarına bakın ve kişilerin isimlerini söyleyin. Resimde ne olduğunu kolay cümlelerle anlatmasını sağlayın. Örneğin “yazın ne yaptı Aysel? Evet havuzda yüzdü.“gibi. 36-42 ay arası yapılabilecek etkinlikler Kelime hazinesini genişletmeye okuyarak şarkı tekerlemeler söyleyerek yaptıklarınızla ve gideceğiniz yerle ilgili konuşarak devam edin. Çocuklara kolay konusu olan kitaplar okuyun. Konusu ile ilgili sorular sorarak anlama becerilerini geliştirin. Hikayeyi yine anlatmasına veya kıyafetlerle canlandırmasına yardımcı olun. Sizin en beğendiğinizi kısmı söyleyin onun ne beğendiği kısmın ne olduğunu sorun. 42-48 ay arası yapılabilecek etkinlikler Aile albümüne bakarak resimde neler olduğunu sorular sorarak anlattırın.Daha evvel dinledikleri hikayenin resimlerine bakarak hikayeyi yine anlatmalarını teşvik edin.Bir şeyi nasıl yaptığını anlatmasını teşvik edin. Örneğin legolardan kuleyi nasıl yaptığını anlatmasını isteyin. Doktorculuk oynarken bebeği nasıl muayene ettiğini anlatmasını isteyin.Verdiğiniz komutları yerine getirmesini sağlayın. Örneğin“Pencerenin yanına git1 defa elini çırp.“ gibi. 48-54 ay arası yapılabilecek etkinlikler Kardeşlerinin ad soyadlarını ve kendi adreslerini öğrenmelerine yardımcı olun. Sorular sorun. Cevapları tekrarlamalarını isteyin.Kelime hazinesini genişletmek için yeni kelimeler öğrenmelerini sağlayın. Yeni kelimelerin anlamlarını açıklayın ve müsait ortamda kullanın. “Bu taşıt çevreyolunda gidiyor. Bu araba. Otobüs ise bir diğer taşıt aracı. Tren ve tayyare da öyle.“ gibi.Yapacakları hakkında konuşabilirsiniz. Örneğin“bugün yemekten sonra ne yapacağımız hakkında konuşmuştuk hatırladın mı? Evet bugün yüzmeye gideceğiz. Yüzmek için ne giyeceğiz?“gibi. Daha evvel okuduğunuz öykü ile ilgili sorular sorarak hatırlamasını teşvik edin. Kitabın resimlerine bakmasını sağlayın. 54-60 ay arası yapılabilecek etkinlikler Yazma ve okumanın günlük hayatta ne kadar mühim olduğunu gösterin. Etraftaki yazılı malzemelere dikkatini çekin. Ne amacı olduğunu söyleyin. Televizyonu veya video kasetini beraber seyredin. Gördüklerinizle ilgili konuşun. Kitaptan be?eni almasını sağlayın. Bunun için kitaplara kendi ulaşabileceği bir kitaplık yapın. İstediği vakit bakabilsin. Kitap okuma şarkı söyleme sözcük oyunları oynama ve çocukla konuşma sözcük hazinesini geliştirecektir. 60-66 ay arası yapılabilecek etkinlikler Doğum günü telefon numarası ve ebeveyn baba adını öğretin. Öğrenene kadar yine etmesini sağlayın. Kitap okurken karşılaşılan yeni kelimelerin anlamlarını kolay bir dille açıklayın. Eş anlamlarını söyleyin. Siz de konuşmalarınızda “ve ama çünkü” gibi kelimeleri kullanın. Kitap okumaya devam edin. Kitapla ilgili sorular sorun. “Neden niçin nasıl“ gibi sorular. Çocukların resimlere bakmasını sağlayın. Başka bir zamanda da bu hikayeyi resimlerine bakarak kendi cümleleriyle anlatmasını isteyin. Olayları sırasıyla anlatması da sağlanmış olur. Aynı sesli harfle başlayan kelimeler üretmelerini sağlayan oyunlar oynayın. “A sesiyle başlayan neler var?“ gibi. “Aslan a sesiyle başlar. Başka neler var?”Evde bir nesne saklayın ve bulana kadar 3 basamaklı komut verin. Örneğin “Kitaplığa git. Rafın altındaki blokların arkasına bak.” gibi. 66-72 ay arası yapılabilecek etkinlikler Aynı sessiz harfle başlayan kelimeler üretmelerini sağlayan oyunlar oynayın. “Ş sesiyle başlayan neler var?“ gibi. “Şemsiye ş sesiyle başlar. Başka neler var?“ |