Kişiliğin Dört Teorisi

[Doroti]

Kişiliğin Dört Teorisi Kişisel alanda, kişiliği şekillendiren nedenleri anlamak büyümeyi ve tatmini kazanmak için yararlı olabilir. İş arenasında, doğru adayları mürettebata iç etmek ve sebep işçilerin farklı şekilde motive edildiklerini anlamak için bu önemli olacaktır. Dört esas kişilik teorileri; psikanalitik, sosyal öğrenme, kendi kendine gelişme ve özelliklere dayalıdır. Psikodinamik Teoriler: Psikodinamik teoriler özellikle iç çatışma ve mücadelelere yani kişinin iç dünyasına odaklanır. Psikanalizin babası Sigmun Freud bu alanda anahtar kişidir. Ona göre, kişilik dürtüye dayalı id, rasyone ego ve idealistic ve yargılayıcı super-egonun istek çatışmaları tarafından yönetilen dinamik bir sistemdir. Iş kontekstine göre, psikodinamik teoriler sınırlı uygulamalardır. Çünkü onlar cinsellik ve saldırganlık dürtülerine vurgu yaparlar ve çok öznellerdir. Sık kullanılmamasına rağmen etkili olarak kalırlar. Özelliğe Dayalı Teori: Özelliğe dayalı kişilik teorisi kişinin birçok durumda gösterdiği sabit özelliklere odaklanır. Sosyallik, düzenlilik, akıl, utangaçlık, hassaslık, asili, yaratıcılık ve inatçılık gibi yüzlerce olası özellik vardır. Ama çoğu özellik 35 esas özelliğe, 16 kaynak özelliğe veya beş ana özelliğe : açıklık, vicdanlı olma, dışa dönüklük, hem düşünce olma ve nevrotikliğe dayanır. Özellikler hakkındaki teoriler objektif ve araştırmaya dayalı olduğu için, birçok pratik uygulamaya sahip ve sık sık iş ayarlaması için psikolojik test olarak kullanılırlar. Sosyal Öğrenme Teorisi: Sosyal öğrenme teorisi öğrenmeye, stres ve doğaya dayalı özellik temelli teorilerin bilakis yetiştirmeye odaklanır. İnsan deneyimi- insan doğası değil- kişisel büyüme ve gelişimin temeli olarak görülür. öğrendiğimiz gibi etrafımızı algıladığımız yönü ve etkileşimde bulunduğumuz ya da davrandığımız etkilerin yani içten gelen dürtüleri çözümleme şeklimizi değiştiririz. Sosyal öğrenme toplumla etkileşim kurarak öğrenileceği savını tanıtarak kavramı bir adım öteye taşır. Toplum kendimiz hakkında nasıl düşüneceğimizi, etkileşim kurduğumuz dünyayı veya toplumda nasıl davranmamız gerektiği konusunda daha büyük rol oynar. Sosyal öğrenme teorileri iş hayatının ilgisini çeker. Çünkü öğrenme süreci ile ve davranış değişmesinde şevkin ve şevk kırılmasının etkileri ile uğraşırlar. Kişisel Gelişim ve İnsanlık: Kendi kendine gelişme ve hümanizmden ilham saha teoriler özel ve öznel deneyimi vurgularlar. Kişilik kişisel büyüme için ihtiyacı anlatım eder. Farklı kişilikler değişen aşamaların ve kişinin doğuştan gelen yeteneklerini tamamlamak için gösterdiği çabanın göstergesidir. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi kişisel, profesyonel gelişimi için gelişim yolunda kullanılabilecek birçok insancıl araçtan biri ve özellikle bu alanda etkili bir modeldir. Maslow’un teorisi kişinin hayatta kalabilmesi için daha üstteki ihtiyaçlarından olan kendine öz saygı, kendini gerçekleştirmeden önce esas ihtiyaçlara- yemek, barınak, güvenlik- sahip olması gerektiğini önerir.