Markanın devri Genel Olarak Sınaî mülkiyet alanında yer saha en önemli haklardan biri olan marka hakkı ekonomik değerinin artması ve işletmeden bağımsızlaşmasından dolayı başlı başına çeşitli hukuki işlemlere mevzu, bahis olabilmektedir Tescilli bir marka başkasına tur edilebilir miras yolu ile intikal edebilir kullanma hakkı lisans konusu olabilir rehin edilebilir ve haczedilebilir Tescilli bir marka üzerindeki sağlar arası işlemler yazılı şekle tabidir Yazılı şekil şartına uyulmadan yapılan sözleşmeler geçersizdir 556 sayılı Yasa Hükmünde Kararname’de sayılan markanın mevzu, bahis olduğu hukuki işlemler arasında markanın devri kapsamı en geniş olanıdır Öyle ki tur işlemiyle beraber marka sahibi marka üzerindeki mutlak nitelikteki hakkını devralana geçirir ve marka üzerindeki tasarruf yetkisini kaybeder Markanın devri tasarruf işlem niteliğinde olduğundan tur sözleşmesinin geçerli olarak yapılmasıyla beraber marka hakkı devredenin malvarlığından çıkarak devralanın malvarlığına geçer Tur lisans intikal hacizrehin ve marka sahibi hakkındaki değişiklikler ile ilgili hukuki işlemler marka başvurularına da uygulanmaktadır Devrin Kapsamı 556 sayılı Yasa Hükmünde Kararname madde 16/1 uyarınca; marka tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü veya bir kısmı için devredilebilir Ancak markanın kısmen devredilebilmesi için ani çok mal veya hizmet sınıfı için tescil edilmiş olması gerekir Bir başka ifadeyle tek bir mal veya hizmet sınıfı için tescil edilmiş bir marka kısmen devredilemez Kısmi olarak devredilen mal ve/veya hizmetler için kısmi devralan adına yeni bir marka dosyası oluşturularak tur kapsamı mal ve/veya hizmetleri içeren yeni marka tescil belgesi ve marka tescil numarası verilir Marka yeni tescil numarası ile ilk tescil tarihi de belirtilerek sicile kaydedilir ve Gazetede yayımlanır Markanın tescil edildiği mal veya hizmetlerin bir kısmının devri mümkün iken ülkesellik esası gereği Türkiye’de marka sahipleri marka haklarını Türkiye içinde ayrı ayrı bölgelerde birbirinden farklı kimselere devredemez Ancak marka hakkının kullanımı farklı bölgelerden kimselere lisans verilmesi yoluyla fiilen bölgelere ayrılabilir 556 sayılı Yasa Hükmünde Kararname markanın devrinin tüketiciler bakımından yaratacağı sakıncaları önlemek maksadıyla bazı kısıtlamalar getirmektedir Eğer markanın devri mal veya hizmetlerin coğrafi kaynağı kalitesi veya markanın kendisi ile ilgili olarak halkı yanılgıya düşürebilecek nitelikte ise Enstitü tur işlemini yapmak için mal veya hizmetlerde marka tescilinin halkı yanılgıya düşürmeyecek şekilde sınırlı bir hale getirilmesi şartını aramaktadır Bunun yanı sıra tescilli bir markanın devri sırasında aynı markanın veya ayırt edilemeyecek derecede benzerinin aynı veya halkı yanılgıya düşürecek derecede benzeri mallar veya hizmetler için başka marka tescillerinin bulunması halinde bu markaların da devredilmesi şarttır TPE bir markanın devrinin mal veya hizmetlerin coğrafi kaynağı kalitesi veya markanın kendisi ile ilgili olarak halkı yanılgıya düşürdüğünü ayrım etmeyip marka devrini tescil ederse bu vaziyet 556 sayılı KHK madde 7/I-f uyarınca hükümsüzlük hali teşkil edecektir Marka Devrine İlişkin Şekil Şartı Bir markanın devri kaide olarak yazılı olarak yapılır ve tur sözleşmesi taraflarca imzalanır aksine sözleşmeler hükümsüzdürMarkanın devrinin şeklini düzenleyen 556 sayılı Yasa Hükmünde Kararname’nin 16maddesi 2 ve 3 fıkrası yazılılık şartına iki istisna öngörmektedir Buna göre markanın devrinin mahkeme kararı ile gerçekleşmesi veya markanın ticari işletme ile beraber devri hallerinde yazılı bir tur sözleşmesi aranmamaktadır Markanın devri taraflardan birinin talebi üzerine sicile tescil edilir ve yayınlanır Tur sözleşmesinin her iki tarafı da devrin sicile tescil edilmesini talep edebilir Markanın tur işleminin sicile tescili ise kurucu nitelikte değildir Hukuk güvenliği açısından tur işlemi sicile kayıt edilmediği sürece taraflar markanın tescilinden doğan yetkileri iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri süremez Ancak bu hüküm marka siciline güvenerek işlem yapan iyiniyetli kişilerin güveninin korunacağı anlamına gelmemektedir Çünkü yukarıda da belirttiğimiz üzere; markanın devri tasarruf işlemi niteliğinde olduğundan tur sözleşmesinin geçerli olarak yapılmasıyla beraber devredenin malvarlığından çıkarak devralanın malvarlığına geçer Garanti ve ortak markanın devri ise farklı bir şekle tabidir Umumi kuraldan farklı olarak garanti markasının ve ortak markanın devri için yazılı tur sözleşmesinin marka siciline tescil edilmesi gerekir Bir başka ifadeyle; marka siciline tescil garanti ve ortak markalarda ferdi markalardan farklı olarak kurucu etkiye sahiptir Devrin Hükümleri Markanın devri markanın bağlı olduğu hukuki statüde bir değişiklik yaratmaz Bu bağlamda markanın devri halinde yeni bir koruma süresi işlemeye başlamayacaktır Bir başka ifadeyle devralan on yıllık koruma süresinin kalan kısmından yararlanacaktır Markanın tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde kullanılmama ile ilgili yaptırımlarda da tur ile yeni bir beş yıllık süre başlamayacaktır Marka üzerindeki takyidatlar devire mani teşkil etmediğinden hacizli veya rehinli markanın da devri mümkündür Markanın hükümsüz kılınması halinde markanın devri sözleşmesi ile markayı devralanın haklarının akıbetinin ne olacağı da önem arz etmektedir Markanın hükümsüzlüğünde umumi kural; hükümsüzlük kararının sonuçlarının geçmişe etkili olmasıdır Ancak markanın hükümsüzlüğüne karar verilmeden önce yapılmış ve uygulanmış sözleşme -konumuz açısından marka tur sözleşmesi- söz konusu ise hükümsüzlük kararından etkilenmeyecektir Ancak hal ve şartlara göre haklı sebepler ve hakkaniyet düşüncesi ile sözleşme uyarınca ödenmiş bedelin kısmen veya tamamen iadesi mümkün olabilecektir Bunun yanı sıra markayı devreden tur sırasında hükümsüzlük nedenlerinden birinin var olduğunu bilmesine rağmen devralana açıklama yapmadan markayı devrederse devralan marka sahibinin kötü niyetli olarak devinim etmesinden kaynaklanan zararın da giderilmesine talep edebilir Ancak devralan tur sırasında var olan hükümsüzlük nedenlerinin varlığını biliyorsa devreden mesul olmayacaktır Sonuç Fikri ve sınaî mülkiyet alanındaki gelişmelere enlem olarak marka da temsil ettiği işletmeden bağımsız yüksek bir ekonomik değere kavuşmuştur Bu nedenle marka temsil ettiği işletme ile beraber devredilebildiği gibi işletmeden bağımsız olarak da dönem mevzu, bahis olabilmektedir Marka hakkı sahibinin değişmesine yol açtığından marka hakkının mevzu, bahis olduğu işlemler arasında ayrı bir öneme sahip olan markanın devri için yasa koyucu yazılı tur sözleşmesini yeter görmektedir Ancak derhal belirtelim ki uygulamada Türk Patent Enstitüsü devrin tescili için noter tasdikli tur sözleşmesi talep etmektedir Her ne kadar tescil açıklayıcı nitelikte olsa da tur sicile kayıt edilmediği sürece taraflar markanın tescilinden doğan yetkileri iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri süremeyeceğinden tur sözleşmesinin noter tasdikli yapılması müsait olacaktır