İştirak Nafakası : Şartları, Süresi, Arttırılması İştirak Nafakası Nedir ?Türk Medeni Kanunu’nda tarafların boşanması ile beraber varsa müşterek çocuklar hakkında bazı düzenlemelerin yapılması gerekir. Nitekim boşanmanın çocuklar açısından sonuçlarından birisi de çocuklara nafaka verilmesi hususudur. Türk Medeni Kanunu’nun 182. Maddesinin 2. Fıkrasında ‘Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları temel tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderine gücü oranında katılmak zorundadır’ diyerek çocuğa verilmesi gereken nafakaya ilişkin kanun metni düzenlenmiştir.Uygulamada ve yasada çocuklara verilecek nafaka çeşitleri şu şekildedir :Tedbir Nafakası İştirak Nafakası Yardım Nafakası Tedbir Nafakası : Türk Medeni Kanunu 169. Maddeye göre geçici bir önlem olan önlem nafakası boşanma davası süresince çocuğun mağdur kalmaması adına verilen nafakadır. Yardım Nafakası : Evlilik birliğinin sona ermesiyle beraber 18 yaşından büyük müşterek çocuğun sağlık,eğitim giderleri devam edecektir. Üniversite eğitiminin ve diğer ihtiyaçların karşılanması adına ebeveyn ve babanın yükümlülükleri devam eder. İşte bu nedenle Türk Medeni Kanunu’nda çocuk 18 yaşını doldursa da nafaka hakkı mevcuttur. Bu tür nafakaya da yardım nafakası denmektedir. İştirak Nafakası : 18 yaşını doldurmamış müşterek çocuk için verilen nafaka türüdür. Burada detaylıca bu nafaka türünden bahsedeceğiz.Evlilik birliğinde ebeveyn ve babaya çocukların bakım, gözetim, eğitim, sağlık vb. sorumlulukları yüklenmiştir. Taraflar boşanmış olsalar da ebeveyn ve babanın bu yükümlülükleri devam edecektir. Velayeti kendisinde olmayan çocuk için her ebeveyn /baba giderlere katılmak zorundadır. Peki iştirak nafakasına mevzu, bahis edilebilecek giderler nelerdir ?Sağlık Giderleri Eğitim Giderleri Yiyecek Giderleri Giyecek Giderleri Barınma Giderleri Sosyal Giderler ve benzeri giderler iştirak nafakasına mevzu, bahis edilebilir. İştirak Nafakası Talep Edilmeden Verilir Mi ? Boşanma yargılaması devam ederken velayeti kendisine verilmeyen tarafın iştirak nafakası ödemesi için boşanma davası açan boşanma avukatının iştirak nafakası talep etmesine gerek yoktur. Aile Mahkemesi Hakimi yargılama esnasında çocuğun haklarını re’sen savunacaktır. Nitekim bu husus halk düzeninden olup ergin olmayan küçüğün korunması tabiidir. Kısacası, ilgililer talep etmeseler dahi şartları oluşmuş ise yargıç iştirak nafakasına hükmedecektir. Aile Mahkemesi Hakimi Talebi Aşarak İştirak Nafakasına Hükmedebilir Mi ?Boşanma davasında davacının talep ettiği meblağın üzerinde bir iştirak nafakasına hükmedilmesi halinde bu husus Yargıtay’da bozma nedeni olarak kabul edilmektedir. Halbuki halk düzeninden olan iştirak nafakasında talebin aşılarak karara bağlanması olağandır. Yargılamayı yapan hakime talep olmaksızın iştirak nafakasına hükmetme yetkisi verilirken talep halinde talebin aşılamayacağını dikte etmek kanunun ruhuna aykırıdır. Davacı İştirak Nafakası İstemediğini Beyan Etmişse Nafaka Verilir Mi?Yukarıda da detaylıca açıklama ettiğimiz üzere iştirak nafakası halk düzeninden olup tarafların beyanlarıyla şekillenmemektedir. Fakat yukarıda Yargıtay’ın yanlış bulduğumuz uygulaması burada da devam etmekte ve açık bir şekilde iştirak nafakası istenmediği beyan edilmişse iştirak nafakasına hükmedilmemektedir. Yüksek Mahkeme bu görüştedir. Burada önemli olan husus iştirak nafakası istenilmediğinin açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilmesidir. İştirak Nafakası Ne Vakit Sona Erer ?İştirak nafakasına hükmedilmesi halinde bu nafakanın ne vakit sona ereceği de diğer bir sorunu teşkil eder. Nafaka alacaklısının ölmesi(çocuğun ölmesi) veya çocuğun ergin olması ile beraber iştirak nafakası sona erecektir. Ergin Olan Çocuk Yeniden Nafaka Alabilir Mi ?İştirak nafakası çocuğun ergin olmasıyla beraber sonra erecektir. Peki ihtiyaçlarını karşılayamayan ve nafaka ihtiyacı devam eden ergin çocuk ne yapabilir ? Ergin olan çocuk artık yardım nafakası için mahkemeye dava açacak ve kendisine eğitim süresi boyunca yardım nafakası verilmesini talep edecektir. İştirak Nafakası Nasıl Ödenir ?Boşanma davası neticesinde tarafların boşanmalarına ve velayetin ebeveyn veya babada kalmasına karar veren mahkeme, şartları oluşmuşsa iştirak nafakası hususunda da bir karar vermiştir. Peki bahsedilen iştirak nafakası nasıl ödenecektir?Öncelikli olarak iştirak nafakası Türk Lirası yani Türk parası ile ödenmelidir. Bununla beraber iştirak nafakası mahkeme kararında belirtildiği şekilde ödenmelidir. Mahkeme kararının ‘Her ay 500 TL iştirak nafakasının müşterek çocuk X’e ödenmesine’ şeklinde olduğunu varsayalım. Böyle bir kararın verilmesi halinde nafakayı ödeyecek kişi her ay düzenli olarak bu bedeli ödemelidir. İŞTİRAK NAFAKASI DAVASI (ARTTIRILMASI)Boşanma davasında talep edilmemiş iştirak nafakası için ayrı bir dava açılabilir, çocuk için nafaka talep edilebilir. Yine boşanma davasında hükmedilmiş bir iştirak nafakası var ise şartların değişmesi halinde iştirak nafakasının arttırılması/yükseltilmesi de talep edilebilir. Böyle bir talebin varlığı halinde dava açılmalı ve değişen şartlar mahkeme önüne sunulmalıdır. Nitekim Türk Medeni Kanunu’nun 329. maddesinde de ebeveyn ve babanın iştirak nafakası talep edebilem hakkı şu şekilde düzenlenmiştir : ‘Küçüğe fiilen bakan ana veya baba, diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir.’ Yine Türk Medeni Kanunu’nun 331. maddesi de durumun değişmesi halinde tarafların yeniden iştirak nafakasını arttırma veya iştirak nafakasının kaldırılmasını yargılar ve kararını ona göre verir. Türk Medeni Kanunu’nun 331. maddesi şu şekildedir : ‘Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.’İştirak Nafakası Davası, İştirak Nafakasının Kaldırılması Davası ve İştirak Nafakasının Arttırılması Davaları yukarıda bahsettiğimiz maddeler doğrultusunda şekillenecektir. Anlaşmalı Boşanma Davasında İştirak Nafakası İstenmemişse Sonradan İstenebilir Mi?Anlaşmalı boşanma davasında müşterek çocuk için iştirak nafakası ödenmemesi kararlaştırılmış olabilir. Böyle bir durumda velayet kendisinde olan tarafın iştirak nafakası isteyip istemeyeceği hususu Yargıtay tarafından çözülmüştür. Yargıtay, böyle bir durumda dahi iştirak nafakasının istenebileceği görüşündedir. Nitekim iştirak nafakası ebeveyn ve babanın değil müşterek ergin olmayan çocuğun hakkıdır ve korunması gerekmektedir. Tarafların Çok Varlıklı Olması İştirak Nafakası Verilmesini Engeller Mi ?Boşanan ebeveyn ve babanın çok varlıklı olması iştirak nafakası verilmesini engellemez. Taraflar ne kadar varlıklı olursa olsun çocuklarının giderlerine katılmak zorundadır. Mahkeme yargılama esnasında ekonomik dengeleri gözetecek ve ona göre karar verecektir. İştirak Nafakası Talebinde Görevli Mahkemeİştirak nafakası boşanma davası ile talep edilebileceği gibi ayrı bir dava ile de talep edilebilir. İştirak nafakası boşanma davasıyla da talep edilse, ayrı bir davayla da talep edilse her halükarda Aile Mahkemesinde görevlidir. İştirak Nafakası Talebinde Yetkili Mahkemeİştirak nafakası, boşanma davası içerisinde istenmişse boşanma davasındaki yetki kuralları geçerli olacaktır. Şayet iştirak nafakası boşanma davasından ayrı bir şekilde bağımsız olarak bir davaya mevzu, bahis edilmiş(İştirak Nafakası Davası, İştirak Nafakasının Arttırılması Davası ve İştirak Nafakasının Azaltılması Kaldırılması Davası) ve talep edilmiş ise yetkili mahkeme, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir. Bununla beraber davalının yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. İştirak Nafakasında Faizİştirak nafakasına ürem uygulanabilmesi için nafakanın işlemiş ve muaccel hale gelmiş olması gerekir. İştirak Nafakasının Arttırılması/Azaltılması/Kaldırılması Davasında Dava ve Talep Zamanaşımıİştirak nafakasının arttılması, iştirak nafakasının azaltılması veya iştirak nafakasının kaldırılmaları davasında talep için herhangi bir süre yoktur. Taraflar şartların değişmesi halinde başvurularını gerçekleştirebilirler. Ancak iştirak nafakasının yukarıda bahsettiğimiz üzere süresi sona ermiş ise artık iştirak nafakası hakkında talepte bulunulamayacaktır.Mahkemece hükmolunmuş iştirak nafakası ancak on yıl geriye gidilerek talep edilebilecektir. 10 yılı aşmış talepler zamanaşımına uğrayacaktır.