TANIM Soğutma ve havalandırma sistemlerinin kurulması, üretilmesi ve çalışması alanında çalışmaları yürüten ara insan gücüdür. GÖREVLER Makine mühendisine ve sıhhi tesisat teknikerine binaların ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerinin kurulup, çalıştırılması gibi işlerde yardımcı olur. Bu çerçevede, - Ev tipi, derin dondurucu ve no-frost buzdolaplarının çalıştırılması ile bakım ve onarım ile ilgili servis hizmetlerini yürütür, - Vitrin, kasap (market) tipi soğutucular, şişe ve süt soğutucular, dondurma ve her türlü buz makinelerinin yapım, montaj, bakım ve onarım işlerini yapar, - Mühendis gözetiminde soğuk oda ile ilgili montaj, demontaj, onarım ve bakım işlerini yapar, - Soğutma ve iklimlendirme tesisatının otomatik denetim sistemlerini çalıştırır, ayarlamalar yapar, - Soğutma sistemleri içerisinde kaçak arama, bulma, vakumlama ve gaz şarjı yapar, - Soğuk depoculuk ile ilgili işletmecilik yapar. Besin maddelerinin saklanması ve depolanması ile ilgili tüm şartları yerine getirir, - Pencere tipi, split ve merkezi klima ile ilgili her türlü taşıtın soğutma ve klima devresinin montaj, bakım ve onarım gibi hizmetlerini yerine getirir, - Otomobil, kamyonet, otobüs vb. her türlü taşıtın soğutma ve klimalarının montajı, bakım ve onarım işlerini yapar, - Hastanelerdeki kan ünitesi, morg vb. birimlerdeki her türlü soğutma ve klima sistemlerinin yapım, montaj, onarım ve bakım işlemlerini yürütür, - Buz pistlerinin , onarım ve bakım işlerinde görev alır, - Sanayide kullanılan her türlü soğutma ve klima sistemlerini tanır. KULLANILAN ALET VE MALZEMELER - Geri kazanım ünitesi, Tekrar doldurulabilir silindir, - Refraktometre, Ölçme ve denetim aletleri, Gaz kaçak dedaktörleri, Soğutma kompresörü ve yardımcı elemanlar, - Evaporatör ve yardımcı elemanlar, Kondenser ve yardımcı elemanlar, Akışkan denetim cihazları, Vakum pompası, - Şarj silindiri, Basınç manifoldları, Su soğutma köleleri, - Elektriksel ölçme aletleri, Oksi-asetilen kaynak seti, - Bakır boru bağlantı aletleri, Bakır boru şekillendirme aletleri, - Termostatlar, Hava hızı ölçüm cihazları, Hava kanalı yapımında kullanılan aletler, Bilgisayar ve ilgili yazılımlar. MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Soğutma ve iklimlendirme teknisyeni olmak isteyenlerin; - Fen bilimine, özellikle mekanik konulara alaka duyan, - Mekanik ilişkileri ve şekil ilişkilerini algılayabilen, - Elleri ve gözleri sağlam, bunları eş güdümle kullanabilen, - Dikkatli, tedbirli, - Bedence güçlü ve dayanıklı, - Ekip çalışmasına yatkın, - Tasarım ve çizim yeteneğine sahip kimseler olmaları gerekir. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Soğutma ve iklimlendirme teknisyenleri görevlerini; atölyelerde ve sistemin kurulacağı binalarda, marketlerde, soğuk hava depolarında, evlerde ve işyerlerinde vb. değişik mekanlarda yürütürler. Çalışılan ortam çoğu vakit kapalı sıcak veya soğuktur. Yüksek ve tehlikeli yerlere çıkmaları gerekebilir. Genellikle ayakta çalışırlar. Çalışırken ağır cihazları kaldırma, taşıma, çekme, itme, yerine koyma veya yerinden çıkarma gibi bedensel güç harcarlar. El aletleri ile çalışırken incinme, burkulma, çizik, kesik ve çeşitli kolay yanık gibi yaralanmalarla karşılaşabilirler. Soğutma ve iklimlendirme teknisyenleri işçilerle, teknikerlerle, gerektiğinde makine mühendisi ve işverenle iletişim halinde çalışırlar. ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Bu iş elemanları; - Soğutma ve iklimlendirme sistemlerin havalandırma kanalları imal eden işletmelerde, - Çeşitli markalara ait soğutma, iklimlendirme ve havalandırma cihazlarının satış ve montajını beraber yapan bayilerde, - Soğutma ve iklimlendirme ve havalandırma sistemlerinin montaj, bakım ve onarım yetkili servislerinde, - Çeşitli büyük işyerleri fabrika, kapalı alışveriş merkezleri vb. yerlerde kurulu bulunan soğutma, iklimlendirme ve havalandırma sistemlerinin bakım ve onarım işlerinde çalışabilirler. - Iş eğitimlerin tamamlayarak diplomasını alanlar, lüzumlu sermayeye sahip olurlarsa alanlarında kendi işyerlerini de açabilirler. - Ülkemizin iklim yönünden farklılıklar göstermesi nedeni ile hem ısıtma, hemde soğutma cihazlarına, tarım ülkesi olması nedeni ile soğuk hava depolarına ihtiyaç her geçen gün daha da artmaktadır. Teknolojik gelişmeler sonucu çok çeşitli markalarda yerli ve yabancı iklimlendirme ve soğutma sistemlerinin yaygınlaşması ile bu alanda çalışacak iş elemanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. - Soğutma ve iklimlendirme tesislerini projelendirecek, kuracak, çalıştıracak ve bakımını yapacak teknik personele hem özel, hem de halk kesiminde ihtiyaç duyulmaktadır. MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER Soğutma ve iklimlendirme teknisyenliği eğitimi endüstri iş liselerinde verilmektedir. MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI Endüstri iş liselerine; en az ilköğretim okulu mezunu, 19 yaşını doldurmamış; başarı ve sağlık durumu girmek istediği mesleğe müsait öğrenciler kayıt yaptırabilir. EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ - Eğitim süresi 4 yıldır. - Eğitim süresince; Türk Dili ve Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih, Coğrafya, Matematik, Biyoloji ve Sağlık Bilgisi, Fizik, Kimya, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Milli Güvenlik Bilgisi, Felsefe, Teknik Resim, Ölçme ve Denetim Bilgisi, Iş Resim, Iş Bilgisi, Elektrikli Ev Aletleri Atölye ve Laboratuvar, seçmeli ders olarak Çevre ve İnsan, İşletme Bilgisi, İş Güvenliği gibi dersler okutulmaktadır. - Öğrencilerin pratiğini geliştirmek, iş piyasası hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak amacıyla son sınıfta haftada 3 gün işletmelerde iş eğitimi yapar, 2 gün ise teorik dersler için okulda eğitim yaparlar. MESLEKTE İLERLEME - Yetkili servislerde çalışanlar, soğutucu ve klima işleriyle birlikte, yıkayıcılar, pişiriciler, ısıtma cihazları ve diğer elektrikli ev aletlerinin montajı, bakımı ve onarımı konularında kendilerini geliştirebilirler. - Iş liselerinin soğutma ve iklimlendirme bölümünden mezun olanlar istedikler takdirde Doğalgaz, Isıtma ve Sıhhi Tesisat Teknolojisi, İklimlendirme-Soğutma, Sıhhi Tesisat, Tesisat Teknolojisi, Yapı Tesisat Teknolojisi ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler. - Halk kuruluş ve kuruluşlarında branşlarında görev saha mezunlar, umumi idadi mezunlarına göre bir üst radde ile işe başlarlar. - Meslekte üstat ve üstat öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinde kalfalık belgesini alanlar, Milli Eğitim Bakanlığı’nın mesleklerin özelliklerine göre belirlediği sürelerde ustalık eğitimi kurslarına devam edip, başarılı olmaları durumunda ustalık belgesini alırlar. - Kendi işyerlerini kuranlar, girişimci olarak da ilerleme kaydedebilirler. BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU - İşletmelerde mesleki eğitim süresince yaşlarına müsait asgari ücretin 0’undan az olmamak üzere ücret alırlar. - İşletmenin sağladığı diğer sosyal imkanlardan faydalanırlar. - Hastalık, iş kazaları ve iş hastalıklarına karşı sigorta edilirler. - Mesleki eğitim süresince muayene ve tedavi masrafları Sosyal Sigortalar Kurumu’nca karşılanır. Eğitim sonrası kazanç çalışılan sektör ve işletmeye göre değişebilmektedir. Halk sektöründe radde kıdem ve işyerindeki statüye göre değişmektedir. Özel sektörde ise net asgari ücretin 2 katı tutarında ücretle başlayıp kabiliyet ve deneyime görede değişmektedir. DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER - İlgili eğitim kurumları, - Türkiye İş Kurumu Umumi Müdürlüğü Iş Danışma Merkezi, - Bünyesinde Iş Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri. Kaynak: İskur