Ezoterİzme Genel Bİr BakiŞ

**Belinda** · #1 10.Nisan.2019, 18:23

Bu dervişlik beratın okumadı müftiler,
Onlar ne bilsin onu, bu bir saklı varaktır.
Yunus Emre

Felsefe, mantık, matematik ya da müzik gibi disiplinlerde de olduğu gibi ezoterizm ve mistisizmin de kendine özgü kavramları ve tanımları vardır. Günlük bilinç ile ya da sadece içinde bulunduğumuz başka bir disiplinin kavramları ile ezoterizme yaklaşmaya çalışmak, bu konuyu bize tümüyle kapatabileceği ve büyük yanlışlarla sonuçlanabileceği için, önce birkaç tanım ve ayrım üzerinde durmak yerinde olur.

Ezoterik Bilgi ve Okült Bilgi

Ezoterizm konusuna girmeden önce, bugün genellikle kullanıldığı anlamıyla belirli ve sınırlı bir öbek ya da kişilere açık olduğu ve yalnız onlar tarafından anlaşılabildiği öne sürülen bir bilgi türünü işaret eden "ezoterik / içrek bilgi" ile doğaüstü güçler edinmeye yönelik olduğu söylenen ve saklı tutulan ve ancak belirli kişilere açılan "okült/gizli bilgi"yi birbirinden ayırmak gerekir.

Ezoterik bilginin en son hedefi, kişinin dünyadaki bireyselliğinin Tanrı'nın varlığında eriyerek onun içinde yok olması, kişinin kendi Tanrısal bireyselliğine kavuşarak Tanrı ile birleşmesi ya da zaten bir olduğunu anlaması (vuslat ya da damlanın denize kavuşması), bir diğer deyişle özne ve nesne arasındaki uzaklığın geçici bir süre için de olsa ortadan kalkarak Tanrı varlığının deneyimlenmesi iken, diğer tarafta, Okült bilgi, madde ve dünya olayları üzerinde etkili birtakım güçler elde etmeye ve bunları uygulamaya yöneliktir. Bu vaziyet ise sözünü ettiğimiz özne ve nesne arasındaki uzaklığın, vakit vakit yakınlaşmalar olsa bile, olduğu gibi korunması anlamına gelir.

Böylece, Semavi dinler ile büyü arasındaki büyük ayrıma gelmiş bulunuyoruz. Bir tarafta "özne-nesne" uzaklığını koruyarak kişinin kendi dünyasının yargılarına göre madde üzerinde etkili olmaya çabalaması, ki en uçta bizi "Büyü" kavramına götürür; diğer tarafta da kişinin Tanrı'ya yönelip öznel dünyasından arınarak, Tanrı ile arasındaki "özne-nesne" ilişkisini aşmaya çabalaması, teslimiyet ve sonuçta da "vuslat" kavramı bulunur.

Öznel Dünya ve Nesnel Dünya

Ezoterik disiplinlere göre "Dünya" dendiği zaman, gerçekte, nesnel dünyanın kişinin zihnindeki yansımaları, bunlar arasında kurduğu ilişkiler, kişisel geçmişi ve gövde süzgecinden geçerken kazandığı değerler ve heyecansal yükler, kişilik yani öznel psikolojik gerçeklik anlaşılır. Geçmişte ve şimdi de büyük yanlışlara sebep olan bu noktanın iyi bilinmesi gerekir; çünkü, dünyadaki tüm ezoterik disiplinler tarafından ısrarla öne sürülen ve hakikate ulaşma yolunda "olmazsa olmaz" derecede bir öneme sahip olan "dünyadan soyunmak / terk-i dünya" kavramı, yüzyıllar içinde bulanarak birçok çevre tarafından temel anlamından sapmış bir biçimde kullanılmaya ve uygulanmaya başlamıştır.

Diğer tarafta, "Nesnel Dünya / Arz" ise, kişinin psikolojik süzgecinden bağımsız olarak dışta varolan nesnel gerçekliktir. Kişinin kendi öznel dünyasından kurtularak gözünü açacağı dünya, işte bu nesnel gerçeklik bilinci ile göreceği dış dünyadır. Manevi yolculuğunun bir evresinde, Hz. Muhammed'in Tanrı'ya eşyayı olduğu gibi görebilmek için yakarması, bu nesnel gerçeklik özlemini ve bir yönü ile bilimsel bilgiyi de işaret eder.

Bilimsel Bilgi ve Ezoterik Bilgi

Felsefedeki bilgi kuramı bağlamında akılcılık ve deneycilik tartışmasına hiç girmeden ve her iki bakışın birbirinden ayrılamaz bir bütün oluşturduğunu kabul ettiğimizi belirttikten sonra, bilimsel bilginin en önemli özelliğinin herkese açık olması, deneye dayanması, herkes tarafından deneylenebilir olması ve varılan sonuçların aynı koşullar altında başkaları tarafından da gerçeklenebilir olması olduğunu söyleyebiliriz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bilimsel bilginin ilk adımda "duyu verileri"ne dayanarak yola çıkmasıdır, ki bu da bizi gözlemcinin iç özellikleri sorununa getirir.

Ezoterik disiplinlere göre, insan duyu verileri açısından giderilmesi gereken iki önemli içsel mesele ile karşı karşıyadır:
Birinci içsel sorun, bilimsel bilgiden ayrı olarak, kişinin yaşantısı içinde dünyayı algılama ve onunla ilişki kurma biçimiyle ilgilidir. Kişinin varoluş düzlemine ait bu birinci sava göre, duyu verileri sürekli olarak kişinin psikolojik varlığı içinden süzülerek yorumlanmakta ve yargılanmakta, bu yüzden de kişi, eşyayı olduğu gibi, yani nesnel bir bilinç ile görememektedir.

Ezoterizme göre ikinci içsel mesele ise insanın bilinen duyu organları dışında en azından bir ya da daha çok duyu organı ya da duyum işlevine sahip olduğu ve bunların bugünkü insanlıkta henüz kapalı, örtülü bulunduğu, bu nedenle algımızın sınırlı olduğu ve bu duyu ve işlevlerin fazladan çalışmalar yapılarak açılması gerektiği savıdır.