![]() |
![]() |
#1
|
|||
|
|||
![]()
Kuramci, Erikson a gore, gelisim yasamin tumune yayilmaktadir.Bu kuramcinin belirttigi gelisim evrelerinden bazilari, yas sinirlari kati olmamakla beraber, söyledir:
1-Oral dönem (0 ? 1 yas...güven ya da güvensizlik): Bu dönemde cocugun cevresiyle etkilesimi, güven ya da güvensizlik duygularinin yerlesmesinde etkilidir.Bebegin annesiyle olan iliskisi onun herseyidir.Dolayisiyla bebegin ihtiyac ver gereksinimlerinin karsilanmasi, anne ile bebek arasinda karsilikli anlayis ve guvenin olusmasini saglar. Bu esas duygunun gelisimi ise ilerideki yillarda bieryin cevresiyle kurdugu ilsikilerde kendine guven duymasi demektir. Kendine guvenen kisiler, kendi degerlerinin bilincinde olarak, digerleriyle daha rahat ve sevgi dolu iliskiler kurarlar. 2- Anal- kas donemi ( 1 ? 3 yas....özerklik ya da utanc ve kararsizlik.) Bu dönemdeki fiziksel olgunluk, bebeklerin emeklemelerine, yürüyüp kosmalarina imkan saglar.Bu vaziyet da kisilik acisindan özerklik ve bagimsizlik demektir. Ayrica, tuvaletegitiminin verildigi bir donem olarak ta onemlidir..bu donemde ebeveynler hela egitimi sirasinda baskici ve katı tutumlari ile cocukta bir cok nevrozon yerlesmesine sebep olabilirler..dolayisiyla, cocugu tuvalete alistirirken oncelikle fiziksel olgunluga erismesi beklenmeli sonrasinda da yumusak ancak kararli bir egitsel tutum sergilenmelidir..diskisini veya çisini kaciran cocuk korkutulmamali, cezalandirilmamalidir. Bu evrede cezalandirilan, kisitlanan ve bagimli olmaya yonlendirilen cocuklar, ileriki yaslarinda bastirilan ofke ve utanci yasarlar, kararsiz yetiskinler olurlar. 3- Cinsel dönem ( 3 ? 5 yas....girisim ya da sucluluk duygulari) Cocugun cevresindeki her seye alaka ve merakla yaklastigi donemdir.Bu nedenle de girisimcidir, arastiricidir, surekli sorar, ogrenmek ister, hareketlidir. Bu donemde, cocugun ana babasina olan cinsel ilgisi de söz konusu olablir.(Freud u odipal ve elektra kompleksleri). Ana babanin elestirel yaklasimi ve ya cocugun merakini örseleyici tutumlar, sucluluk duygusuna sebep olacaktir..Dolayisiyla bu donemde cocugun merek ve ilgisini destekleyici, sorularina yanıt verici yaklasimlar, özgüvenin olusmasinda da etkili olacaktir. 4- Gizil dönem ( 6 ? 11 yas...beceri ya da asagilik duygulari) 6 ? 11 yaslari arasindaki bu donem , surekli faaliyet icerisinde olan mektep cagi cocugunu kapsar.Cocuga amaclarinin ve hedeflerinin degerli oldugu hissettirilirse ve desteklenirse, becerileri ve arastirici yani gelisir. Bu donem cocugun hayatina "ögretmen" kavraminin girdigi donemdir. Mektep problemleri basgösterir.ogretmen ve ailenin isbirlig cok önemlidir. 5 - Ergenlik dönemi Kimlik arayisi, dis gorunum ve begenilme arzusu baskindir.Orta mektep donemine denk dusen bu surecte, cinsel uyanisla birlikte yani ruhsal tepki ve davranislar gelisir.. Ergen kendini begenmez, surekli kusur arar, elestirilere asiri duyarlidir, hircin ve kavgaci olur.. Derslere alaka azalir, ebeveynle iliskiler kopar, arkadaslar ön plana cikar, bencillik, yasaklara tepki baslar, romantik gel-gitler artar.. Kisaca, gencin, sudan cikmis baliga dondugu cok firtinali bir donemdir.. Dusunme yetenegi gelisirken, alaka alanlari cesitlenir.Cosku, hayal, idealizm yogunlasir. Kimlik karmasasinin yasandigi bu donemde, tekrar baskic, anlayissiz ve cezalandirici ana baba tutumlari, ergenin isini daha da guclestirir.. Saglikli cinsel egitim icin anne ve ergen diyalogu sarttir.. Yetiskinler unutmamalidirlar ki.. Her yetiskin ergen olmustur, ancak ergenler yetiskin olma yolundadirlar..destek, sevgi , alaka ve analyis beklerler |