|
|
|
#1
10.Nisan.2019, 19:56
|
|||
|
|||
Kleptomani tedavisi mümkün
İhtiyacı olmadığı, derhal kullanmayacağı halde ve maddi değeri nedeniyle satma düşüncesi olmadan bir takım nesneleri izinsiz olarak alarak, onlara sahip olma şeklinde bir dürtü denetim bozukluğudur. Kişinin aslında o malı satın alabilecek yeterli maddi birikime sahip olduğu, ancak buna rağmen bu davranışı gerçekleştirdiği gözlenmiştir. Bu davranış daha önceden düşünülmemiş ve planlanmamış olup, birdenbire gerçekleştirilir. Bu davranış birinden intikam alma amacıyla yapılmamıştır. Birey bu davranışın yanlış ve uygunsuz olduğunun bilincindedir. Kişiler bu davranışı gerçekleştirmek için başkalarından yardım istemezler. Rahatsızlığın çocukluk yaşlarında başladığı belirlenmiştir. Kişi bu davranışı gerçekleştirmeden önce, yoğun bir gerilim hisseder. Bu davranış akabinde, mutluluk, rahatlama ve büyüklük hissi içine girmektedir. Rahatsızlık hakkında yapılan çalışmaların azlığı ve bu durumların kişiler tarafından gizlenmesi ve bu durumu gerçekleştiren kişilerin sağlık hizmetlerinden çok, adli makamlara sevk edilmeleri nedeniyle gerçek sıklığı tam olarak bilinemese de bin kişide altı kişide rastlandığı saptanmıştır. Yakalanan dükkan hırsızlarının yüzde 5-25 inde saptanmıştır. Hastaların umumi özellikleri Kadınlarda erkeklere göre yaklaşık dört kat daha sık görülmektedir. Cinsiyetler arasındaki oranın bu kadar yüksek olmasının bir nedeni de, erkeklerin böyle bir durumda çoğunlukla hastaneler yerine cezaevlerine gönderilmeleri olabilir. Kadınlarda ortalama olarak 30-35 yaşta; erkeklerde 50-55 yaşta daha sık görülmektedir. Hem erkek hem de kadınlarda diğer dürtü denetim bozuklukları rahatsızlığa eşlik edebilir. Erkeklerde daha çok piromani (dürtüsel olarak ateş yakıp, yangın çıkarma) ve hastalık derecesinde kumar oynama ve tekrarlayıcı patlayıcı davranım bozukluğu ile bir arada iken; kadınlarda trikotilomani (dürtüsel olarak saç ve vücut tüylerini yolma hastalığı) ile beraber bulunabilmektedir. Rahatsızlık sosyoekonomik düzey ile doğrudan ilişkili olmayıp, bu durumdaki kişinin sosyokültürel düzeyi yüksek de olabilmektedir. Kişiler bu davranışlarına mani olabilmek için sosyal hayatlarını kısıtlayabilir ve çevrelerinden uzaklaşabilir, alışveriş yapmamaya çalışabilirler. Hastalığa sebep olabilecekler Kötü çocukluk dönemi Çocukluk döneminde yaşanan menfi koşulların sonucu gelişen kayıp yaşantıları önemli etkenler arasındadır. Kleptomanik davranışlar da bunların etkisini gidermeye yöneliktir. Bilinçaltındaki bu anıların kişiyi zorlaması ile oluştuğu düşünülmektedir. Bu kişilerin çocukluklarındaki aile hayatlarının oldukça travmatik ve sorunlu olduğu saptanmıştır. Bu bireylerde narsistik (kendine olan sevgi, alaka ve destekler) kırılmaların, özgüven yaralanmalarının sonucu olarak ortaya çıktığı da düşünülmektedir. Kişinin özsaygısı ve değerliliğine yönelik yapılan saldırılar, ilerleyen dönemlerde kişinin olgun bir kişilik yapısı geliştirmesine mani olur ve bu tür davranışlara zemin hazırlar. Kayıplar tesirli olabilir Kleptomani eylemleri bir kayıp yaşantısını izleyerek de gelişebilmektedir. Bu duruma kadınlarda çocukların evden uzaklaşması; erkeklerde andropoz döneminde rastlanabilir. Kadınlarda gerilimin arttığı tane dönemleri ve hamilelik dönemlerinde bu tür eylemler artmaktadır. Özellikle bizim toplumumuzda gebe kadınlarda başkasının evinde konuk iken, yiyecek maddelerine karşı olan bu davranış alaka çekicidir. Cinsellik ön planda olabilir Bu tür davranışlarda odaklanılan maddeler kişi için cinsel bir mana da taşımaktadır. Çok etkileyici bir parfüm ya da kişi için cinsel mana anlatım eden bir kitap kolayca çanta ya da giysi içine girebilmektedir. Bu kişilerde sıklıkla cinsellikle ilgili sorunlara da rastlanabilmektedir. Obsesyonlarla da eşlik eder Kleptomani kişide varolan obsesif kompulsif arıza (saplantı-zorlantı bozukluğu) ve depresif bozuklukların farklı bir görünümü olabilir. Kleptomanik davranışlar ile kişi kendisini geçici olarak iyi hissederek, kaygısını ve ruhsal çökkünlüğünü azaltmayı hedefler. Bununla beraber bu dürtüsel eylemlerin artarak devam etmesi ve oluşturduğu sorunlar bu rahatlamanın, buzdağının üstünü yok etmekle aynı anlama gelmektedir. Psikiyatrik bozukluklar Kleptomanin eşlik ettiği psikiyatrik bozukluklar arasında dissosiyatif bozukluklar, duygudurum bozuklukları ve yeme bozuklukları da sayılabilir. Bu rahatsızlık başka vücutsal hastalıkların sonucu da görülebilmektedir. Bunlar arasında epilepsi (sara), beyin atrofisinin görüldüğü durumlar ve demans (bunama), bazı ilaç tedavilerinin yan etkileri ve bazı tümörler sayılabilir. Tedavisi mümkün Kişinin geçmişi ve şu anı ile ilgili zedeleyici olayların saptanarak, bunlara yönelik müsait düşünce şemaları geliştirilmesi ve toplumsal ilişkilerdeki uygunsuz savunma mekanizmalarının değiştirilmelerini hedefleyen terapiler, dürtüsel hareketleri ve kaygı durumunu azaltmaya yönelik ilaç tedavileri ve gerekirse hipnoz ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. Uyarı! Kleptomanlar kendiliklerinden tedaviye gelmedikleri için, ömür boyu süren bir mesele olarak kalabilir. Oysa tedavi edilebilen bir sorundur. Bir çeşit dürtü denetim bozukluğu olduğu için ilaç tedavisinden fayda görebilirler. Hastanın durumundan şikayetçi olması, suçluluk duyması gibi durumlarda psikoterapi oldukça faydalıdır. Ayrıca davranışçı yöntemler de uygulanabilir. Az görülmesi, az yardım istenmesi gibi nedenler, tedavilerin etkinliği konusunda kati yorumları engellemektedir. Haber olarak gündeme geldiği kadar sık rastlanmadığına göre, başkalarına ait bir şeyleri habersiz alırken dikkatli olmakta fayda var. Unutmayın, hırsız olma ve bu şekilde tanınma riskiniz, kleptoman olarak ilginç bulunma olasılığınızdan fazladır. Sos. Psk. Efser Selamet Milli Gazete 
|
Normal
