Panik Arıza Nedenleri

PANİK BOZUKLUK NEDENLERİ

1. Genetik ve ailesel nedenler:

Panik bozukluğu olan hastaların birinci derecede yakınlarında panik bozukluğu ve panik girişken görülme oranı % 15-30 arası olarak tespit edilmiştir.Biz, DEPAM'daki çalışmamızda bu oranı % 40 olarak tespit ettik.

Tek yumurta ikizlerinde aynı anda panik arıza görülmesi % 30-40 arası saptanmıştır.

Panikte klinik belirtilerin hastaların çoğunda benzerlik göstermesi,genetik nedenleri akla getirmektedir.Yapılan genetik çalışmalarda,16g22 kromozomunda bir genin bu konumdaki rolünden bahsedilmektedir.Fakat kesinlik için yeni araştırmalara ihtiyaç vardır.


2. Biyolojik Teoriler:

Panik girişken esnasında oluşan biyokimyasal ve fizyolojik değişikliklerden yola çıkarak beynin hangi bölgelerinde ne türlü reaksiyonlar ortaya çıktığı araştırılmıştır.

Panik girişken olan ve olmayanlara "sodyum-laktat" enjeksiyonu yapılmıştır.Panikli insanlarda panik girişken ortaya çıkarken,kontrol gruplarında çıkmamıştır.

Diğer yandan aşırı egzersizle artan laktat,anksiyetede artan oksijen tüketimi,metabolik hızı artıran ****in,yohimbin ve karbondioksitin de panik atağı ortaya çıkardığı bilinmektedir.

Karbondioksit insan beyninde katekolamin ve noradrenerjik * artırarak paniğe sebep olur.Panik esnasında aşırı noradrenalin salgısı olur ve otonomik belirtiler (çarpıntı,ağız kuruluğu vs.) ortaya çıkar.


Lokus Seruleus'un Panikte Etkisi:

Lokus Seruleus beyinde 4. ventrikül tabanında gelişmiş olan çok sayıda hücreden oluşan bir alandır.Beynin birçok bölgesiyle bağlantısı vardır.Beyindeki noradrenalinin % 70'inden fazlası bu bölgeden karşılanmaktadır.Beyindeki noradrenerjik aktivite artışı,korku ve bunaltıyı ortaya çıkarır.

Maymunlarda yapılan çalışmalarda Lokus Seruleus'a elektrikle uyarı verilmiş ve panik benzeri vaziyet çıkmıştır.Hayvanlarda bu bölgenin lezyonları,çıkarılması vs, anksiyeteyi tehlike ve ağrıya verilen yanıtları azaltmaktadır.Lokus Seruleus aktivitesini azaltan ilaçlar hayvanlarda korkuyu azaltmaktadır.Lezyonlarda ayrıca hayvanlar saldırgan olmakta ve yeme-içme davranışlarında artış gözlenmektedir.

Bu çalışmalar sonucunda Lokus Seruleus'un daha ziyade "alarm sistemi" olduğu ve zararlı,hatalı uyarıları diğerlerinden ayırdığı ileri sürülmektedir.Aşırı uyarı halinde bütün beyin fonksiyonları ve iradedışı çalışan sistmeler uyarılmaktadır.

Orta derecede ise uyanıklık ve dikkatte artış olmaktadır.

Az uyarılma halinde korkusuzluk,ani impulsif davranışlar ve dikkatsizlik ortaya çıkmaktadır.


Serotonin ve Panik İlişkisi

Serotonin sinir hücreleri arasında iletişim görevi olan önemli bir "nörotransmitter" dir.Serotonin seviyesindeki değişikliklerin,serotonin işlev bozukluklarında paniğe yol açtığı söylenmektedir.Bugün panik tedavisinde kullanılan antidepresanlar,serotonin üzerinden tesir ederek paniği düzeltir.

Beyin Görüntüleme Çalışmaları ve Panik

Panik oluşturan ****in,yohimbin,laktat gibi ajanlarla PET ve SPECT çalışmaları yapılmıştır.Beyin kan akımında düzensizlikler saptanmıştır.

MRI'da (beyin mr'ı) hipotalamus ve temporal bölgelerde bozukluklar saptanabilmiştir.


3. Psikodinamik Teoriler:

Alt benlikten kaynaklanan dürtülerle üst benliğin yasaklarının çatışması sonucu anksiyete ortaya çıkar.Benliğin savunma mekanizmaları bunu karşılamıyorsa panik girişken ortaya çıkabilir.Bastırılan cinsellik,saldırganlık dürtüleri ve yasak dürtüler de paniğe sebep olabilir.


4. Gelişimsel Kuramlar

Bunlar John Bowlby tarafından geliştirilmiştir.Anksiyetenin belirlenmesinde içgüdüsel dürtülerin önemine dikkat çekerler.Birinci içgüdü bağlılıktır.Bağlılık figürünü kaybetme tehlikesinde anksiyete ortaya çıkar.Anksiyete korkunun bir bileşimidir.

Bowbly,çocuklukta aileden ayrılmanın,yetişkinde karışık anksiyete (panik) depresyon oluşturduğuna inanmaktadır.
Bowbly, agorafobinin ayrılma anksiyetesi olduğunu açıklar ve bağlılık figürüne güvenle bağlanamamaktan kaynaklandığını söyler.


5. Öğrenme Kuramları:

Koşullu refleks kuramına göre,anksiyete tehlike dış uyaranlara karşı organizmanın koşulsuz yanıtıdır.Fobiler,klasik şartlanma yoluyla nötral uyarana bağlı bunaltılardır.


6. Bilişsel Modeller:

Bedende herhangi bir sebeple ortaya çıkan belirtileri (örneğin,çarpıntı,uyuşma) kişinin lüzumsuz ve tehlikeli olarak algılaması ve bunları çarpıtarak ağırbaşlı rahatsızlıklar olarak değerlendirmesi paniğe yol açmaktadır.Herhangi bir anksiyete durumuna eşlik edebilecek önemsiz yürek atışı,baş dönmesi,ağız kuruluğu,kişi tarafından bayılacağı,öleceği,kalbinin duracağı şeklinde yorumlanır.

Bu modele göre dış uyaranlardan ziyade,düşünce,imajinasyon,bedensel belirtiler gibi içsel uyarılar panik atakları ortaya çıkarabilir.Zararlı ve tehlikeli olarak yorumlanan uyaranlardan sonra ortaya çıkan bedensel kırpıntılar,duyumlarda yanlış yorumlanır ve kısır döngüye girilmiş olur.Kişi artık dikkatini sürekli bedensel duyumlarına verir;tetikte bekler ve menfi düşünceleri pekişir.