Vitamin C (Ascorbic asit) Vitamin C, kimyasal ismi ile askorbik asit, suda eriyebilen yaşam için vaz geçilemez bir vitamindir. Antioksidan özelliği ile büyüme, gelişme ve hücrelerin bütünlüğünü korumak için gereklidir.
Besinlerle alındıktan sonra ince barsaklarda emilir. Fazlası vücutta depo edilemez ve idrar ile 2 - 4 saat sonra atılır. İnsan vücudunda kendiliğinden üretilmez ve günlük gereksinimin dışarıdan alınması gereklidir. Vitamin C nin en önemli fonksiyonlarından birisi kollagen üretimini uyarması ve arttırmasıdır.
Vücudumuzdaki destek dokuların (kas, tendon, diş, cilt) en önemli parçası kollajendir. Kollajen kırmızı kan hücreleri yapımında da önemli bir faktördür.
Metabolizma sırasında ortaya çıkan serbest radikal ve tehlilkeli oksijen bileşikleri Vitamin C tarafından zararsız hale getirilirler (antioksidan). Serbest radikaller ve tehlikeli oksijen bileşikleri yaşlanma ve hücre fonksiyon bozukluklarında çok önemli yer tutar.
Besinlerde bulunabilen nitritlerin nitrosamine dönüşmesi tekrar vitamin C tarafından engellenir. Nitrosamineler kanser oluşumuna sebep olabilen maddelerdir. Sıklıkla Kolon, mide ve safra kesesi kanserlerine yol açar.
Vitamin C nin tansiyonun ayarlanması üzerinede müspet etkileri bilinmektedir. Kan kollesterol seviyesinin düşürülmesi ve damar duvarında oluşan kolesterol birikintilerinin yok edilmeside vitamin C ile olmaktadır.
Vitamin C nin bir diğer önemli fonksiyonu folik asit meabolizmasına yardım eder. Demir emilimini düzenler,L-tirozin in noradrenalindeki L-Fenilalanine dönüşümünü sağlar. Tekrar nörotransmitterlerden (sinir sistemindeki iletici maddeler) triptofanın seratonine dönüşümde önemli rol oynar.
Vitamin C eksikliğinde yeterli kollajen yapılmaz, kas ve kemik ağrıları ortaya çıkar. Kanama sorunları kendini gösterir. Eski denizcilerde vitamin C eksikliği nedeni görülen skorbüt hastalığı ölümcül idi. Bu hastalıkta eklemler şişiyor, anemi gelişiyor, diş etleri şişiyor ve kanıyordu. Limon ve turunçgillerin dayanıklı vitamin C kaynakları olmasının anlaşılması ile bu hastalık çok ender görülmüştür.
Yeterli vitamin C saha kişiler almayanlara göre ortalama 6 yıl daha yaşadıkları gösterilmiştir. Bu yaşam uzamasının yürek hastalıklarından sağlanan korunmadan olduğu düşünülmektedir. Günlük önerilen vitamin C miktarı 60 mg. kadardır . Ancak yapılan çalışmalar bu dozun sadece skorbüt hastalığının ortaya çıkmasını engeleyen doz olduğunu göstermiştir. Günümüzde 500 mg - 4000 mg arasındaki dozların güvenle alınabileceğini göstermiştir.
Tamamen suda eriyebilen bir vitamin olduğundan 2 ila 4 saate idrar yolu ile atılır. Kan vitamin C seviyesini belli bir oranın üzerinde tutmak için Vitamin C alımını 3 e bölmekte fayda vardır. Vitamin C besinlerde de bol olarak yer alır. Özellikle yeşil yapraklı besinler, nane, domates, limon, portakal, greyfurt vitamin C açısından varlıklı gıdalardır.